There are currently 18 names in this directory beginning with the letter N.
N
Napieralski Krzysztof
Krzysztof Napieralski urodził się 18 stycznia 1958 r. w Łodzi. Swoją działalność opozycyjną rozpoczął 7 listopada 1977 r., kiedy wraz z Wojciechem Walczakiem, Władysławem Dmitrukiem, Janem Przybyłem, Krzysztofem Pokorą i innymi utworzył tzw. Młodzieżówkę Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela. W 1978 r. organizował i prowadził prelekcje na tematy historyczne m.in. wśród drużyn harcerskich oraz zajmował się kolportażem pisma „Opinia”. W okresie od września 1980 do października 1981 był wiceprzewodniczącym Komisji Zakładowej w szpitalu im. Jordana oraz delegatem na Walne Zgromadzenie Delegatów. W październiku 1981 r. rozpoczął działalność w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów w Instytucie Historii UŁ. Uczestniczył w strajku studentów łódzkich w styczniu i lutym 1981 r. oraz w strajku solidarnościowym w sprawie WSI w Radomiu na przełomie listopada i grudnia 1981 r. Po wprowadzeniu stanu wojennego prowadził kolportaż wydawnictw niezależnych, współtworząc hurtową sieć dystrybucji. W 1986 r. rozpoczął działalność w Organizacji „Solidarność Walcząca” dalej zajmując się hurtową dystrybucją wydawnictw niezależnych. W 1989 r. razem m.in. z Piotrem Siczkiem i Jackiem Indelakiem działał w Wojewódzkim Komitetem Obywatelskim.
Napiórkowski Leon Leonard, pseudonim "Leszek"
Leon Leonard Napiórkowski ps. "Leszek" urodził się w 1917 roku. Był żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych Okręgu II Mazowsze Północ i żołnierz Komendy Powiatu „Orawa” Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, łącznik w oddziałach podległych kpt. Feliksowi Przybytniewskiemu „Mieczysławowi”. Został aresztowany 19 kwietnia 1946 r., więziony w katowni makowskiego UB w Krasnosielcu. Mieszkał w gminie Czerwonka, w Gutach Małych. Doczekał się 3 dzieci, 7 wnucząt, 12 prawnucząt. Zmarł 26 października 2018 roku.
Nawrocki Karol
Karol Nawrocki - prezes Instytutu Pamięci Narodowej, historyk i publicysta. Zaangażowany w opowiadanie prawdy o polskim doświadczeniu II wojny światowej za granicą. Był jednym z głównych inicjatorów i współorganizatorów powstania w Gdańsku alei im. Żołnierzy Wyklętych. W 2015 r. doprowadził do nazwania jednej z głównych ulic terenów byłej Stoczni Gdańskiej imieniem bł. ks. Jerzego Popiełuszki. Należał do Komitetu Budowy pomnika Danuty Siedzikówny „Inki”, który został odsłonięty w Gdańsku 30 sierpnia 2015 r.
Karol Nawrocki od wielu lat współpracuje z festiwalem. Brał udział w szeregu paneli dyskusyjnych takich jak, „po co nam muzea?”, czy debatach, jak ta na temat polskiej polityki historycznej.
Laureat nagrody Przyjaciel Festiwalu NNW przyznanej podczas 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni.
Nawrot Stefan Mateusz
Stefan Mateusz Nawrot urodził się 31 lipca 1951 roku w Wojcieszowie k. Jeleniej Góry. W 1983 r. ukończył Technikum Górnicze w Lubinie. W latach 1969–2005 był ślusarzem-mechanikiem urządzeń górniczych, górnikiem operatorem maszyn, brygadzistą oraz sztygarem w Zakładach Górniczych Lubin KGHM w Lubinie. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, od listopada był przewodniczącym Komisji Oddziałowej i członkiem Zakładowej Komisji Robotniczej. W czerwcu 1981 był delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Województwa Legnickiego, następnie w czerwcu 1981 delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Dolny Śląsk. Z kolei we wrześniu i październiku 1981 został delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów, członkiem Komisji Krajowej, a w czerwcu 1981 delegatem na I Walny Zjazd Delegatów, zaś w grudniu 1981 był delegatem na II Walny Zjazd Delegatów Województwa Legnickiego. W latach 1984–1989 był członkiem Stowarzyszenia Salezjańskich Pomocników Kościoła przy parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Lubinie. Był wielokrotnie nękany przez Służbę Bezpieczeństwa. Po 1985 r. dalej działał w „Solidarności”. W1989 r. był członkiem-założycielem Towarzystwa Pamięci Ofiar Lubina ’82 w Lubinie. Od 2005 r. był na emeryturze. Zmarł 4 sierpnia 2021 roku w Lubinie.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Nazarewicz-Dąbrowska Anna
Anna Nazarewicz-Dąbrowska urodziła się 10 kwietnia 1920 roku w Lublinie. Była farmaceutką, absolwentką Wydziału Medycznego Uniwersytetu im. Stefana Batorego w Wilnie (1938-1939) i Akademii Medycznej we Wrocławiu (1946-1949). W wojny czasie jej rodzice zostali zamordowani przez NKWD. W 1944 r. była członkiem oddziału AK walczącego w rejonie Lasów Zwierzynieckich. W 1946 r. została repatriowana do Polski. Od września 1980 r. działała w „Solidarności”. Po 13 grudnia 1981 r. była kolporterką wydawnictw podziemnych we współpracy z Regionalnym Komitetem Strajkowym. W okresie od stycznia 1983 r. do 1995 r. była członkiem Arcybiskupiego Komitetu Charytatywnego, odpowiedzialnym za zbieranie informacji o represjonowanych, organizowanie opieki medycznej, zdobywanie trudno dostępnych leków. W maju 1986 r. została założycielką apteki Komitetu, którą prowadziła nieodpłatnie niemal do śmierci. Od 1986 r. była na emeryturze. Zmarła 3 grudnia 1995 roku we Wrocławiu.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Nebesio Jan
Jan Nebesio – polski działacz związkowy i opozycji demokratycznej PRL. Należał do Solidarności Walczącej, kierował pododdziałem w Sanoku. Odbierając Drzwi do Wolności podczas 14 Festiwalu Filmowego NNW z rąk opozycjonistki, aktorki i laureatki Platynowego Opornika Festiwalu NNW pani Ewy Dałkowskiej powiedział: ”Walka o Polskę się nie skończyła. Nie osiadajmy na laurach. Niech żyje Polska!”.
Nehrebecki Władysław
Władysław Nehrebecki - urodził się 14 czerwca 1923 roku w Borysławie. Polski reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, autor komiksów, twórca filmów animowanych, Filmowy ojciec i autor serii „Bolek i Lolek” - jej główny konsultant, autor scenariuszy i współautor postaci plastycznych Bolka i Lolka. Jeden z pionierów polskiej animacji.
Był pomysłodawcą i autorem wielu serii dla dzieci, takich jak "Przygody Błękitnego Rycerzyka", "Miś Kudłatek", "Przygody Myszki", "Pajacyk i Pikuś", "Profesor Filutek", "Nasz dziadzio", czy "Porwanie Baltazara Gąbki”. To także współzałożyciel Studia Filmów Rysunkowych w Bielsku-Białej. Organizował Oddział Filmu Rysunkowego przy Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi, pomagał w usamodzielnieniu się Studia Filmów Animowanych w Krakowie. Po wybuchu II wojny światowej został wywieziony do Niemiec, gdzie pracował przy wydobyciu ropy naftowej jako robotnik przymusowy. Przebywał tam do zakończenia wojny. Od września 1947 roku współtworzył "Eksperymentalne Studio Filmów Rysunkowych" w Katowicach, które dwa lata później przekształciło się w Zespół Produkcyjny Filmów Rysunkowych "Śląsk" z siedzibą w Wiśle, a potem w Bielsku-Białej. Tam, z niespełna dwuletnią przerwą pracował i tworzył aż do śmierci. Zmarł 28 grudnia 1978 r. w Katowicach. Miał 55 lat. Został laureatem wielu prestiżowych nagród, w tym Krzyżu Kawalerskiego Orderu Odrodzenia Polski, Orderu Uśmiechu, czy Złotego Krzyża Zasługi.
Laureat Drzwi do Wolności 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni.
Nicman Waldemar
Waldemar Nicman urodził się 19 marca 1947 roku w Ciechanowie. Ukończył Technikum Mechaniczno-Elektryczne we Wrocławiu i wrócił do rodzinnego miasta. Pracował w wojskowych Zakładach Narzędzi VIS, a później w Zakładach Graficznych. Tam w 1980 roku zainicjował powstanie zakładowej NSZZ „Solidarność”, której został rzecznikiem prasowym. Stan wojenny zastał go w szpitalu. Po wyzdrowieniu wrócił do pracy, jednak został z niej zwolniony z tzw. „wilczym biletem”. Dzięki ludzkiej solidarności dostał posadę w Wojewódzkim Związku Spółdzielni Budownictwa Mieszkaniowego w Ciechanowie. Od 17.07.1984 był kontrolowany operacyjnie przez SB z Wydz. V WUSW w Ciechanowie w ramach Kwestionariusza Ewidencyjnego krypt. "Pisarz" nr rejestracyjny 4399. Objęty inwigilacją jako podejrzany o prowadzenie „wrogiej działalności w środowiskach określonych zakładów pracy w Ciechanowie. Po 1989 rozpoczął znów pracę działacza związkowego w reaktywowanej „Solidarności” i został jej przewodniczącym. W 1998 roku został wybrany na ciechanowskiego radnego, jednak miejscowe walki koalicyjne przerastały jego wyobrażenie o polityce. Zapadł na zdrowiu. Zrezygnował z kariery działacza samorządowego na rzecz dziennikarstwa. Pisze głównie o sporcie dla Czasu Ciechanowa. W 2017 roku odznaczony medalem „Za zasługi dla Ciechanowa”. Laureat został doceniony za zaangażowanie na rzecz ciechanowskiego sportu, aktywność społeczną oraz dziennikarską.
Niećko Sławomir
Sławomir Niećko urodził się 27 października 1965 roku we Wrocławiu. Od września 1980 r. działał jako uczeń w „Solidarności”, od listopada 1980 r. był kolporterem wydawnictw niezależnych. Po 13 grudnia 1981 r. uczestniczył w akcjach malowania na murach, był drukarzem plakatów i ulotek. Od 1982 r. drukował pisma podziemnych, był organizatorem drukarni w domu swojej babki. Uczestniczył w demonstracjach we Wrocławiu. Jesienią 1982 r. był współorganizatorem Młodzieżowych Jednostek Oporu i współwydawcą biuletynu „Zarysy”. 5 grudnia 1983 r. został aresztowany i w dniu 25 marca 1984 r. skazany przez Sąd Okręgowy we Wrocławiu na 1 rok więzienia w zawieszeniu na 3 lata. Po wyjściu na wolność nadal drukował i kolportował wydawnictwa niezależne. Został usunięty ze szkoły bez prawa kontynuowania nauki w szkole dziennej. Był organizatorem akcji ulotkowych. 20 marca 1985 r. został ponownie zatrzymany. We wrześniu 1985 r. wyszedł na wolność. W 1986 r. odmówił odbycia służby wojskowej i rozpoczął współpracę z Ruchem Wolność i Pokój, był drukarzem wydawnictw oraz uczestnikiem pikiet. Wiosną 1989 r. był współpracownikiem wrocławskiego Komitetu Obywatelskiego i kolporterem.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Niedbalska Anna Maria
Anna Maria Niedbalska
11 listopada 1928 roku, dokładnie w 10 rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości, przyszła na świat Anna Maria, najmłodsze dziecko Edwarda i Ewy Rybakowskich. Rodzina mieszkała wówczas w miejscowości Pałędź niedaleko Garwolina i utrzymywała się z dzierżawy miejscowego młyna.Po kilku przeprowadzkach osiadła w 1933 roku w małej wiosce Drewnik w powiecie ryckim, obejmując kolejny młyn na terenie dawnego majątku Sobieszyn, należącego niegdyś do rodziny hrabiów Kickich. Właśnie w Sobieszynie w 1942 roku ukończyła Maria (używała bowiem drugiego imienia) szkołę powszechną i przez dwa następne lata uczęszczała na tajne komplety gimnazjalne w Warszawie. Tam też,dopiero w 1946 roku została absolwentką gimnazjum, a w 1948 Liceum Humanistycznego im. Tadeusza Reytana . Kontynuowała edukację na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, uzyskując w 1952 roku tytuł magistra filozofii w zakresie filologii polskiej. Swoją pierwszą pracę nauczycielki języka polskiego podjęła w Liceum Ogólnokształcącym w Sobieszynie.
19 lipca 1953 roku zawarła związek małżeński z Ryszardem Niedbalskim, skierowanym z tzw.nakazu pracy do Państwowego Ośrodka Maszynowego w Sońsku. Młodzi małżonkowie zajęli mieszkanie służbowe w Gołotczyźnie, gdyż Maria otrzymała etat polonistki w Państwowym Technikum Rachunkowości Rolnej „Bratne”. Tu urodziły się ich dzieci: syn Grzegorz oraz córki Anna i Krystyna.
W roku 1968 powierzono jej funkcję kierownika Ogniska Metodycznego Przedmiotów Humanistycznych Ośrodka Doskonalenia Kadr Pedagogicznych Szkolnictwa Rolniczego w Brwinowie – Pszczelinie, którą sprawowała przez cztery lata, nie rezygnując oczywiście z etatu nauczycielskiego. Od 1966 roku aż do połowy lat siedemdziesiątych nauczała także w Korespondencyjnym Liceum Ogólnokształcącym w Ciechanowie.
Sytuacja rodzinna – konieczność przejęcia przez męża gospodarstwa rodzinnego w Ułężu (powiat Ryki) – zmusiły ją do opuszczenia Gołotczyzny w roku 1982, po blisko 30 latach tu spędzonych.
Do przejścia na emeryturę (1984) pracowała w Zbiorczej Szkole Gminnej i Liceum Ogólnokształcącym w Sobieszynie. W czerwcu 1988 roku uzyskała mandat radnej Gminnej Rady Narodowej w Ułężu, a rok później, po pierwszych wolnych wyborach, współtworzyła z mężem Ryszardem struktury „Solidarności” Rolników Indywidualnych.
Odeszła nagle 6 czerwca 1994 roku i została pochowana na cmentarzu w Sobieszynie.
Tak w skrócie przedstawia się jej życiorys: suche fakty i daty. Ale przecież kryje się w nich człowiek z krwi i kości,ze wszystkimi swoimi uczuciami, marzeniami i słabościami.
W pamięci osób, które spotkała na swej drodze, zapisała się jako człowiek o wielkim sercu, otwartym i wrażliwym na wszelką krzywdę i niesprawiedliwość. Niewątpliwie było to także skutkiem przeżyć związanych z czasem wojny i okupacji, a także niełatwym okresem powojennym. W jej rodzinnym domu na Drewniku słychać było odgłosy walk pod Wolą Gułowską koło Kocka, ostatniej bitwy kampanii wrześniowej; szybko dotarły też wieści o kapitulacji armii generała Kleeberga. W pobliskiej szkole rolniczej w Sobieszynie- Brzozowej urządzili naziści siedzibę Hitlerjugend, a wszystkie urzędy przejęła administracja niemiecka.
W odpowiedzi na szerzący się terror utworzono Związek Walki Zbrojnej, przekształcony wkrótce w Armię Krajową. Okoliczni mieszkańcy, wręcz całe wioski, wstępowali masowo w szeregi „organizacji”(ta nazwa utrwaliła się na długie lata) czyli działającej w rejonie Ryki – Puławy –Dęblin 44 Placówki Pułku Piechoty „Wilków” pod dowództwem Mariana Bernaciaka „Orlika”.
Położenie Drewnika wśród lasów i funkcjonowanie młyna sprzyjało organizowaniu spotkań konspiracyjnych, w których uczestniczyła Maria i jej starsze siostry – Halina i Krystyna. Halina, pseudonim „Iskierka” – z zawodu pielęgniarka – została sanitariuszką w oddziale leśnym „Orlika”, Maria i Krystyna, ze względu na młody wiek, pełniły rolę tzw. zaufanych, którym powierzano funkcje kurierek i sanitariuszek. Właśnie siostrze Halinie zawdzięcza Maria opanowanie zasad niesienia pierwszej pomocy i jakże przydatną także po wojnie umiejętność robienia zastrzyków. Jasnowłosą, drobną Marysię nazywali koledzy z konspiracji „Córcią”, choć oficjalnie przyjęła pseudonim „Sarna”. Niestety, nie zdążyła udokumentować swojej działalności; w czasach stalinowskich nie było to możliwe ze względów oczywistych, później, w latach dziewięćdziesiątych tego czasu po prostu zabrakło…Wszelkie informacje pochodzą więc ze źródeł nieoficjalnych, jej własnych wspomnień, relacji rodziny i kolegów. Należałoby także nadmienić, że jej pokolenie,
ciężko przecież przez los doświadczone, nie było tak wylewne jak współcześni celebryci i nie umiało lub nie chciało chwalić się swoimi, bohaterskimi często, czynami.
Podczas okupacji spędziła Maria dwa lata w Warszawie, gdzie wraz z siostrą Krystyną zdobywały wykształcenie gimnazjalne na tajnych kompletach, działających pod przykrywką szkoły gospodarstwa domowego. Niemcy pozwalali na istnienie szkół zawodowych, edukacja średniego i wyższego szczebla została więc przeniesiona do podziemia.Mieszkały na ulicy Wilczej 51 i tu odbywały się konspiracyjne spotkania, w których uczestniczyli także koledzy z placówki oraz siostra Halina.Dziewczęta pełniły funkcje zaufanych łączniczek i kurierek lub towarzyszyły chłopcom w drobnych akcjach rozpoznawczych. Maria bardzo dobrze opanowała topografię wojennej Warszawy, zwłaszcza dzielnicy Mokotów, nazywając ją „mój rejon działania”. Opuściły stolicę w lipcu 1944, udając się do domu na wakacje. Maria powróciła do niej rok po zakończeniu wojny, zdała maturę „u Reytana”i podjęła studia na KUL –u.
Absolwentce katolickiej uczelni nie było łatwo zaistnieć w powojennej rzeczywistości, nie tylko w czasach stalinowskich. Jeszcze w latach siedemdziesiątych nader chętnie i często wypominali jej tzw.życzliwi wybór „niewłaściwej” uczelni i podważali zdobyte kwalifikacje. Niewątpliwie kierowała nimi, oprócz przekonań natury politycznej, zwykła zawiść i zazdrość o to,że cieszyła się uznaniem i szacunkiem w lokalnym środowisku. Drzwi skromnego mieszkania w szkolnym budynku w parku były zawsze, w przenośni i dosłownie, otwarte na oścież.Codziennie pojawiał się ktoś potrzebujący pomocy,zastrzyku lub porady i nigdy nie zabrakło dla niego szklanki herbaty i dobrego słowa.Dla wielu uczniów, ich rodziców oraz bliższych i dalszych znajomych była swoistym „lekiem na całe zło”, gojącym pokaleczone serca i dusze.Potrafiła każdego cierpliwie wysłuchać, pocieszyć, niekiedy obrugać, ale nikogo nie potępiała ani nie krytykowała. Powierzano jej najskrytsze sekrety, także te sercowe.Swoje dzieci wychowała w duchu tolerancji, wyrozumiałości i szacunku do każdego człowieka. Jej wychowankowie wspominają, że nigdy nie wahała się wystąpić w ich obronie, nawet jeśli miało ją to narazić na szykany ze strony tzw.władz.Należała bowiem do tych „niepokornych”,którzy cenią sobie niezależność i bronią ważnych dla siebie wartości .
Nie były to czasy Internetu i smartfonów, młodzież łaknęła kontaktu z „żywą kulturą”.Pani Profesor organizowała więc wyjazdy do kina, warszawskich teatrów,wycieczki krajoznawcze czy spotkania okolicznościowe, również dla nauczycieli i pracowników szkoły.W latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych stworzyła forum dyskusyjne, zachęcając młodzież do wspólnego oglądania poniedziałkowych spektakli Teatru Telewizji,którego repertuar i doborowa obsada na długo pozostały w pamięci widzów. Nie sposób wymienić tu wszystkich form jej społecznej aktywności, a byłoby co wspominać.
Maria Niedbalska udowodniła,że można przejść przez życie pozostając przyzwoitym człowiekiem, nie licząc na oklaski,ordery czy zaszczyty. I udało jej się chyba pozostawić maleńki ślad w ludzkich sercach i pamięci …
Niedbalski Ryszard Grzegorz
Ryszard Grzegorz Niedbalski, syn Jana i Bolesławy z Szewczyków, urodził się 3 kwietnia 1930 roku w Sobieszynie pow.Ryki, gdzie rodzice jego prowadzili średniej wielkości gospodarstwo rolne.
Ukończył szkołę powszechną w Sobieszynie w 1943 roku, następnie uczęszczał na tajne komplety gimnazjalne.
W 1948 roku zdał maturę w Prywatnym Liceum im.Stefana Batorego w Lublinie i przez dwa lata studiował na wydziale rolnym SGGW w Warszawie, skąd został relegowany z powodów politycznych.
W 1952 skierowano go tzw.nakazem pracy do Państwowego Ośrodka Maszynowego w Sońsku,gdzie pracował przez 2 lata jako agronom rejonowy. W kolejnym roku objął stanowisko agrotechnika w Rejonowym Kierownictwie Robót Wodno- Melioracyjnych w Ciechanowie, by wreszcie w sierpniu 1955 roku trafić do Państwowego Technikum Rachunkowości Rolnej „Bratne” w Gołotczyźnie, początkowo jako kierownik gospodarczy, potem kolejno jako zastępca dyrektora do spraw administracyjnych, wychowawca internatu, nauczyciel Dwuletniej Szkoły Ogrodniczej, kasjer i kancelista. Po likwidacji tego ostatniego stanowiska (1966) podjął pracę w POM –ie w Sońsku jako technik zaopatrzenia,potem kierownik administracyjno – gospodarczy, a od 1972 roku – zastępca głównego mechanika. Pożegnał Gołotczyznę i Sońsk w 1979 roku, przejmując gospodarstwo w Ułężu po ciężko chorym ojcu.
19 lipca 1953 roku pojął za żonę Marię Rybakowską, wówczas nauczycielkę języka polskiego w Liceum Ogólnokształcącym w Sobieszynie, znaną mu jeszcze ze szkoły powszechnej i razem zamieszkali w Gołotczyźnie, gdzie Maria otrzymała etat polonistki w bratnowskim technikum.Doczekali się trójki dzieci – syna Grzegorza oraz córek Anny i Krystyny.Po latach każde z nich podjęło pracę nauczycielską.
Powrót w rodzinne strony stał się dla Ryszarda okazją do rozwinięcia działalności społecznej.Tworzył struktury Komitetów Obywatelskich, a po pierwszych wolnych wyborach wraz z żoną Marią ( która na początku lat osiemdziesiątych także opuściła Gołotczyznę) zakładał „Solidarność” Rolników Indywidualnych.
Od połowy lat dziewięćdziesiątych pełnił funkcję prezesa Koła Ryki Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej.Spełniał w ten sposób obowiązek, misję utrwalania pamięci o ludziach i wydarzeniach tragicznych lat wojny i okupacji, których był świadkiem i uczestnikiem.Do wielu zadań byłych żołnierzy należało między innymi obchodzenie własnych rocznic związanych z walką i męczeństwem, uczestnictwo w obchodach świąt państwowych czy organizowanie imprez o charakterze historyczno – patriotycznym.Szczególnie wzruszająca i podniosła uroczystość odbyła się 26 czerwca 2006 roku w Piotrówku,gdzie pod honorowym patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Lecha Kaczyńskiego upamiętniono 60 rocznicę tragicznej śmierci majora Mariana Bernaciaka „Orlika”.
Ryszard wychował się w zamożnej rodzinie chlopskiej o tradycjach patriotycznych. W jego domu rodzinnym żywe były wspomnienia o zmarłym w młodym wieku bracie ojca – Marianie- poruczniku Wojska Polskiego, uczestniku wojny polsko- bolszewickiej z 1920 roku, założycielu Koła Młodzieży i Ochotniczej Straży Pożarnej w Drążgowie. Znaczący wpływ na ukształtowanie postawy i poglądów małego Rysia wywarła niewątpliwie działalność drugiego brata ojca – Aleksandra, współpracownika Wincentego Witosa w PSL „Piast”,posła na sejm II Rzeczypospolitej, założyciela szkoły mechanizacji rolnictwa w Wacynie pod Radomiem, zamordowanego w 1941 w Oświęcimiu. Od wczesnego dzieciństwa nasiąkał więc atmosferą rozmów prowadzonych przez działaczy ruchu ludowego często goszczacych w ich domu i dyskusji z trzecim bratem ojca – Tadeuszem, przedwojennym sędzią.
Ojciec Ryszarda – Jan – we wrześniu 1939 roku obrońca lotniska w Dęblinie, wstąpił do ZWZ-AK już w 1940 r. przyjmując pseudonim „Nitecki”.Został zastępcą komendanta 44 Placówki 15 Pułku Piechoty „Wilków” w Sobieszynie pod dowództwem Mariana Bernaciaka „Orlika”.
Ryszard już jako 12 latek rozpoczął działalność konspiracyjną, będąc najmłodszym w grupie tzw.młodzików.Został przydzielony do działu łączności i przybrał pseudonim „Lew”. Przenosił i przewoził prasę podziemną, kolportował ulotki, zbierał informacje o ruchach wojsk niemieckich, gromadził broń. Wszystko to działo się za wiedzą i przyzwoleniem komendy placówki, jeszcze przed zaprzysiężeniem. Przysięgę złożyła grupa chłopców w kwietniu 1944 roku. W maju otrzymała rozkaz obserwacji dwóch lotnisk – w Podlodowie i Ułężu oraz rozpoznania w siedzibie Hitlerjugend na Brzozowej, przed akcją oddziału partyzanckiego „Orlika”. Ryszard wielokrotnie odwoził „Iskierkę”- Halinę Rybakowską, sanitariuszkę „Orlika” do miejsca akcji zgrupowania,utrzymując łączność między placówką a „leśnymi”. Nie przypuszczał wówczas, że pomaga siostrze swojej przyszłej żony. Często sprowadzał pomoc medyczną do chorych lub rannych partyzantów. Był chłopcem drobnej postury , zakładano więc, że nie będzie rzucał się w oczy okupantom.
Po wkroczeniu wojsk radzieckich w lipcu 1944 roku rodzina Niedbalskich poddana została represjom ze strony NKWD, a następnie Urzędu Bezpieczeństwa. Liczne rewizje, aresztowanie rodziców,potem ukrywanie się ojca przez blisko 3 lata, groźby spalenia gospodarstwa mocno odbiły się na psychice młodego chłopca. Mimo tych wszystkich przeciwności losu nie zaprzestał działalności konspiracyjnej,wstępując do organizacji Wolność i Niezawisłość. Już jesienią 1944 i wiosną następnego roku udzielał pomocy uciekającym i narażonym na represje żołnierzom AK, pomagał transportować do szpitala postrzelonych przez Sowietów partyzantów. Będąc licealistą w Lublinie prowadził z kolegami akcje uświadamiające, kolportował prasę podziemną i brał udział w akcjach protestacyjnych przed referendum w 1946 i wyborami w 1947 roku. W kwietniu 1947 ujawnił się wraz z ojcem i całym oddziałem w Urzędzie Bezpieczeństwa w Lublinie. Długo jeszcze przynależność do AK i WiN nie dała mu prowadzić normalnego życia. Podczas studiów w Warszawie przenocował śledzonego przez UB kolegę z konspiracji i został za to wyrzucony z uczelni.Kolejne represje,może już w innej formie, zmuszały go do częstej zmiany zatrudnienia, zwłaszcza na przełomie lat 50 i 60. A przecież rodzina złożyła już swoistą ofiarę : oprócz zamordowanego w Oświęcimiu Aleksandra, rozstrzelany został w Katyniu stryjeczny brat ojca – porucznik Stanisław Niedbalski, a brat matki Ryszarda – Stefan Szewczyk- spędził kilka lat w syberyjskim łagrze.
Już w wolnej Polsce Ryszard został mianowany na stopień porucznika i odznaczony Krzyżem Armii Krajowej, Medalem Wojska Polskiego – Odznaką Pułkową oraz medalem PRO MEMORIA za utrwalanie pamięci o bohaterach AK. Był zawsze człowiekiem skromnym, pogodnym i życzliwym, nie zabiegającym o zaszczyty i dobra materialne.
Zginął tragicznie 4 marca 2007 roku i spoczął obok żony Marii na cmentarzu w Sobieszynie.
Niezgoda Czesław
„W tamtym okresie postawiliśmy wszystko na jedną kartę. Nie wiedzieliśmy co z nami będzie. Uważaliśmy, że jak przegramy strajk, to nas albo rozstrzelają albo wywiozą na Sybir, a mieliśmy małe dzieci. Walczyliśmy o swoje prawa, wolne życie i wolną Polskę”
Czesław Niezgoda - ur. 21 stycznia 1945 w Karczmiskach-Kolonii k. Opola Lubelskiego.
Ukończył Technikum Mechaniczne przy FSC w Lublinie (1966) oraz Pedagogiczną Szkołę Techniczną tamże (1974).
1970-1975 nauczyciel zawodu, 1975-2000 pracownik Lokomotywowni Pozaklasowej PKP w Lublinie (od 1995 Zakład Taboru PKP Lublin): majster, kierownik oddziału urządzeń technicznych, naczelnik sekcji. Od IX 1979 współpracownik ks. Jana Ziei, kolporter wydawnictw niezależnych w środowisku kolejarzy, m.in. pisma „Robotnik”. 15 V 1980 współorganizator protestu z powodu opóźnienia wypłaty premii.
16-19 VII 1980 uczestnik strajku w Węźle PKP Lublin, współorganizator i przewodniczący KS, sygnatariusz porozumienia z dyrekcją. Od 18 VIII 1980 przewodniczący nowej Rady Zakładowej ZZ Kolejarzy w Lokomotywowni Lublin (w wyniku zgody na nowe wybory wywalczonej w czasie lipcowego strajku). Od IX 1980 w „S”; współorganizator, przewodniczący KZ w Lokomotywowni; od II 1981 przewodniczący KZ w Węźle PKP. IX 1980 – II 1981 przewodniczący MKZ Regionu Środkowo-Wschodniego, IV i V 1981 delegat na I WZD Regionu.
13 XII 1981 internowany w Ośr. Odosobnienia we Włodawie i Lublinie, zwolniony 16 VI 1982. 1982-1989 przewodniczący TKZ w Węźle PKP. 1982-1996 współorganizator i prezes Duszpasterstwa Kolejarzy Diecezji Lubelskiej, członek Zarządu Ogólnopolskiego Duszpasterstwa Kolejarzy.
1989-1991 członek Zarządu KO Osiedla Węglin i Konstantynów w Lublinie. II 1989 – 1991 przewodniczący KZ „S” Węzła PKP, w 1989 delegat na II WZD Regionu Środkowo-Wschodniego, członek ZR. 1996-2002 prezes lubelskiego koła Katolickiego Stowarzyszenia Kolejarzy Polskich. Od 1998 współzałożyciel i członek Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym Oddział w Lublinie. Od 2001 na emeryturze.
Odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi (2000).
26 VIII 1981 – 10 VII 1989 rozpracowywany przez Wydz. V KW MO/WUSW w Lublinie w ramach SOR krypt. Węzeł.
(aut. Marcin Dąbrowski)
Nizieński Bogusław
Bogusław Nizieński - urodził się 2 marca 1928 roku w Wilnie. To polski pewnik i sędzia, w latach 1999-2004 Rzecznik Interesu Publicznego. Kawaler Orderu Orla Białego.
Jego rodzicami byli ppłk Kazimierz Nizieński (1892–1952, legionista, oficer Wojska Polskiego II RP) i Wanda Nizieńska (zm. 1984); po 1945 oboje byli prześladowani i więzieni przez władze komunistyczne PRL.
W czasie II wojny światowej w ramach tajnego nauczania Bogusław Nizieński ukończył szkołę podstawową i gimnazjum, jako 16-latek walczył w szeregach Armii Krajowej pod pseudonimem „Sokół”,był łącznikiem komendanta obwodu AK. W szeregach plutonu Władysława Koby uczestniczył w bitwach pod Szówskiem oraz pełnił funkcję łącznika w pięciodniowej bitwie o Jarosław. W trakcie wojny należał do Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW).
Po wojnie zdał maturę. Podjął i ukończył studia prawa i politologii na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas studiów działał w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” (WiN). Po odwilży gomułkowskiej w latach 1957–1959 odbył aplikację sędziowską ukończoną z wynikiem bardzo dobrym, odmówił wstąpienia do PZPR, po czym przez 2,5 roku był asesorem.
W latach 1971–1981 pracował w Ministerstwie Sprawiedliwości w departamencie nadzoru sądowego. Wraz z Adamem Strzemboszem organizował tam struktury „Solidarności”, działając na stanowisku wiceprzewodniczącego Komisji Zakładowej. Uczestnik prac Centrum Obywatelskich Inicjatyw Ustawodawczych Solidarności. Jest autorem publikacji pt. „Orzekanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności” (wraz z Czesławem Łukaszewiczem i Wiesławem Wychowskim) wydanej w Wydawnictwie Prawniczym w 1980 roku.
Publikował artykuły o tematyce historyczno-wspomnieniowej w czasopismach „Jarosławski Kwartalnik Armii Krajowej”, „Rocznik Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia”. Podjął działalność w Towarzystwie Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, wiele lat był prezesem oddziału TMWiZM w Warszawie. Od 16 stycznia 2010 członek Zarządu Głównego Związku Piłsudczyków. Został również członkiem Stowarzyszenia Miłośników Jarosławia oddziału warszawskiego.
29 września 2016 został wybrany przewodniczącym Rady do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. Członek Kapituły Nagrody „Semper Fidelis” przyznawanej przez Instytut Pamięci Narodowej.
Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał także nagrodę „Kustosz Pamięci Narodowej”, przyznaną przez Instytut Pamięci Narodowej.
Laureat Drzwi do Wolności 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni.
Nosek Anna
Anna Nosek (ur. 1948 r.) Bratanica kpt. Aleksandra Bednarczyka „Adama”. Z wykształcenia jest nauczycielem polonistą. W zawodzie przepracowała 45 lat. Członkini Stowarzyszenia Historii Ziemi Ostrołęckiej im. kpt. Aleksandra Bednarczyka „Adama”. Podejmuje aktywną działalność w celu przywracania pamięci o Żołnierzach Wyklętych. Walczy o zachowanie pamięci o nich i należny im szacunek. Zajmuje się również promocją regionu ostrołęckiego. Autorka książki „Poszarpane Nasze Losy”. Redaktor opracowania „Doktor Józef Psarski. Ostrołęczanin XX wieku”. Laureatka Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Nowacki Mieczysław Tomasz
Mieczysław Tomasz Nowacki urodził się we wsi Chodkowo , zamieszkały we wsi Małoszewo, pow. Płock. Na przełomie stycznia i lutego 1949 roku udzielił schronienia ukrywającemu się przed obławą KBW i UB oddziałowi NZW dowodzonego przez Wiktora Stryjewskiego ps. „Cacko”. Został aresztowany 13 czerwca 1949 roku. Wyrokiem Wojskowego sądu Rejonowego w Warszawie, bez udziału oskarżyciela w dniu 19 października 1949 roku, skazany na 1 rok więzienia.
Nowak Daniel Ksiądz Infułat
Ksiądz Infułat Daniel Nowak – kapelan i współzałożyciel Stowarzyszenia Rodzina Piaśnicka powstałego w 1996 roku, które działa na rzecz upamiętnienia zbrodni w Lesie Piaśnickim. W tym miejscu od października 1939r. do początków kwietnia 1940r. niemieccy okupanci przeprowadzili szereg zbiorowych egzekucji zabijając ponad 14 tys. Polaków, głównie przedstawicieli inteligencji polskiej z Pomorza Gdańskiego. Jest kustoszem Sanktuarium bł. Alicji Kotowskiej i Towarzyszy. Jego staraniem wzniesiono nową kaplicę oraz odnowiono masowe groby w Lesie Piaśnickim. Laureat Drzwi do Wolności Festiwalu NNW.
Nowak Helena
Helena Nowak urodziła się 26 grudnia 1926 roku. Była córką podoficera Franciszka Dębiaka- ochotnika walczącego w 1920 roku na wojnie z bolszewikami. Po wojnie w uznaniu za zasługi Franciszek otrzymał gospodarstwo w osadzie wojskowej Konna powiat Wołkowysk, gmina i parafia Zelwa. 1 stycznia 1940 roku NKWD aresztowało Franciszka Dębiaka, a jego rodzina, w tym Helena i jej 3 rodzeństwa wraz z matką zostali wywiezieni na nieludzką ziemię. Najpierw był to Czelabińsk- Góry Ural, gdzie Helena w wieku 15 lat pracowała w kopalni rudy żelaza. W 1942 roku zostali przeniesieni do kołchozu Woroszyłow w środkowej Azji w pobliże pustyni Kara Kum. Ojciec umarł w 1942 roku, w 1946 matka. Helena trafiła do pracy w polskim sierocińcu, w którym przebywało jej rodzeństwo i wraz z sierocińcem w 1946 roku wróciła do Polski.
W Polsce musiała ukrywać swój pobyt na nieludzkiej ziemi, ze względu na szykany ówczesnych władz komunistycznych. Od 1990 roku, do czasu dopóki pozwolił na to stan zdrowia często spotykała się z dziećmi i młodzieżą aby dawać świadectwo prawdy tamtych strasznych lat. Uważała to za swój święty obowiązek.
Nowakowska Nina
Nina Nowakowska urodziła się 3 sierpnia 1944 roku w Łodzi. Jest absolwentką Wydziału Filologiczny Uniwersytetu Łódzkiego, gdzie w 1994 roku uzyskała doktorat. Po przeprowadzce do Poznania była zatrudniona jako pracownik Naukowy na Uniwersytecie im. Adam Mickiewicza. Działalność w NSZZ „Solidarność” rozpoczęła we wrześniu 1980 roku, była założycielką koła w Instytucie Filologii Angielskiej UAM. W tym czasie zamieszczała swoje artykuły w pismach „Serwis Informacyjny”, „Środowisko”. W latach 1982-1984 angażowała się w działalność Duszpasterstwa Akademickiego. W latach 1982-1988 prowadziła kolportaż wydawnictw podziemnych, m.in. książek NOWej, Kręgu, pism niezależnych i wydawnictw okolicznościowych, zbierała składki na działalność związkową. W latach 1983-1984 wraz z mężem prowadziła w swoim mieszkaniu studio nagrywania kaset z audycjami Radia „Solidarność”. W latach 1986-1989 współpracowała z Organizacją Solidarność Walcząca, była autorką i redaktorką w podziemnym piśmie „Czas Kultury”. Wielokrotnie represjonowana. Po 1990 roku pracowała głównie jako dziennikarka.
[display-posts]