There are currently 27 names in this directory beginning with the letter D.
D
Dąbkek Stanisław, generał
Stanisław Dąbkek - uczestników wojny polsko-bolszewickiej w 1920 roku. Podczas II wojny światowej dowodził siłami obrony wybrzeża.
Stanisław Dąbek urodził się 28 marca 1892 w Nisku, w rodzinie chłopskiej. Był jednym z sześciorga dzieci w rodzinie Dąbków. W 1913 roku ukończył seminarium nauczycielskie w Sokalu, pracował jako nauczyciel w powiecie Bóbrka w województwie lwowskim.
W 1914 roku powołano go do służby w piechocie armii Austro-Wegier, a następnie skierowano do szkoły dla oficerów rezerwy w miejscowości Belzinek koło Pilska na Morawach. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy otrzymał stopień podporucznika i został wysłany na front. Podczas walk w Karpatach został ciężko ranny. Po rehabilitacji walczył we Włoszech do końca wojny.
Pod koniec 1918 wstąpił do Wojska Polskiego. Wziął udział w wojnie z Ukraińcami i bolszewikami. 15 września 1920 roku został zatwierdzony w stopniu majora, w piechocie, w grupie oficerów byłej armii austriacko-węgierskiej. Był kolejno dowódcą II batalionu 14 pułku piechoty oraz w 8 i 7 pułku piechoty Legionów. W 1928 wyznaczony został na stanowisko komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty Nr 4 w Tomaszowie Mazowieckim, następnie pełnił funkcję komendanta Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty w Zambrowie.
W przededniu II wojny światowej, 23 lipca 1939 został wyznaczony dowódcą Morskiej Brygady Obrony Narodowej i p.o. dowódcą Lądowej Obrony Wybrzeża. W wyniku jego działalności stan liczebny polskich oddziałów w rejonie Gdyni wzrósł z 5 tys. do 15-18 tys. ludzi. Podczas kampanii wrześniowej płk Dąbek dowodził aktywnie całością sił lądowych zgromadzonych wokół Gdyni,
Wieczorem 19 września 1939 w rejonie Babich Dołów, w obliczu nieuchronnej klęski, odebrał sobie życie strzałem w głowę, nakazując zarazem niezwłoczne zaprzestanie walki po jego śmierci. W dniu 23 października 1946 roku na „cmentarzu Babi Dół” odbyły się ekshumacje, m.in. płk. Dąbka. Natomiast 30 października 1946 roku odbył się uroczysty pogrzeb dowódcy Lądowej Obrony Wybrzeża oraz jego sześciu współtowarzyszy broni.
Pułkownik Stanisław Dąbek został pośmiertnie awansowany na stopień generała brygady. Prezydent RP Lech Wałęsa w swoim Postanowieniu z dnia 4 czerwca 1993 roku w sprawie uznania stopni wojskowych nadanych przez władze Rzeczypospolitej na Uchodźstwie uznał stopień generała brygady, nadany pośmiertnie przez Naczelnego Wodza.
Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW w 2018 roku.
Dąbrowa-Kostka Stanisław
Stanisław Dąbrowa - Kostka urodził się 11 października 1924 w Przemyślu. Żołnierz ZWZ-AK, po wojnie działacz antykomunistycznej konspiracji, ostatni z żyjących uczestników akcji rozbicia więzienia w Jaśle w sierpniu 1943 r.
Od połowy września 1939 r. współuczestniczył w organizowaniu samodzielnej grupy konspiracyjnej „Lipowica”. Od 1941 roku po żołnierz Związku Walki Zbrojnej później dowódca plutonu specjalnego w pionie wywiadu i kontrwywiadu Komendy Obwodu AK Przemyśl-Zasanie. 18 sierpnia 1944 aresztowany przez NKWD – zbiegł.
Został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari.
W maju 1945 r. walczy z komunistyczną władzą w sformowanych przez siebie oddziałach partyzanckich. 5 marca 1946 r. wpadł w komunistyczną zasadzkę w konspiracyjnym lokalu WiN-u. Skazany został na 7 lat więzienia.
Po uwolnieniu był m.in. Był członkiem założycielem Grupy Rabczańskiej GOPR, a w latach 1956-1961 jej prezesem. Angażował się w działalność harcerską, za którą został uhonorowany stopniem Instruktora Przewodnika ZHP.
Zmarł 27 marca 2019 w Krakowie.
Dąbrowski Józef, pseudonim „Prędki”, porucznik
Por. Józef Dąbrowski ps. „Prędki” urodził się 20 października 1926 roku. W 1943 r. wstąpił do Narodowych Sił Zbrojnych Powiat Grajewo. Pełnił funkcję łącznika ‒ przekazywał tajne dokumenty, meldunki i rozkazy. Odpowiedzialny był też za przeprowadzanie żołnierzy NSZ przez granicę, pomagał w przenoszeniu broni. Po wojnie walczył w Narodowym Zjednoczeniu Wojskowym. W latach 1945‒1947 brał czynny udział w akcjach zbrojnych NZW: akcji rozbicia i rozbrojenia posterunku MO w Drygałach, w akcji na Bank Spółdzielczy w Grajewie w 1946 r. Skazany przez okupanta sowieckiego zaocznie na karę śmierci. UB nie zastało go w domu i tylko dlatego przeżył ‒ jego koledzy z oddziału nie mieli tyle szczęścia, bo wszyscy aresztowani zostali zabici przez komunistów. Rodzinę wysiedlono i pozwolono jej wrócić do rodzinnego gospodarstwa dopiero po ogłoszeniu amnestii w 1947 r. W czasie okupacji sowieckiej, w latach 1945‒1989, inwigilowany i nachodzony przez UB i MO. Członek Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych Okręg Łomża. Obecnie mieszka w miejscowości Cyprki (woj. Podlaskie, pow. Grajewski)
Dąbrowski Władysław Kpt.
Kpt. Władysław Dąbrowski – 98 lat, uczestnik bitwy pod Monte Cassino. Urodzony w 1924 roku w Nowogródku. Po wybuchu wojny w 1940 roku deportowany wraz z rodziną do Kazachstanu. Wstąpił do armii gen. Władysława Andersa. Brał udział m.in. w bitwie o Monte Cassino, wyzwalał także Ankonę i Bolonię.
Sygnet Niepodległości 14. Festiwalu Filmowego NNW wręczyła Sara Chiaretti, redaktor działu kultury włoskiej telewizji RAI. Odbierając statuetkę kapitan powiedział – „Przyjmuję to wyróżnienie w imieniu moich kolegów, z którymi przeszliśmy szlak bojowy na czele z moim dowódcą Władysławem Andersem. Cześć ich pamięci!”.
Wcześniej na spotkaniu w czasie Festiwalu NNW opowiadał – „Nasz 2. Korpus wytyczył sobie następującą drogę: jak najszybciej dotrzeć do Polski, ale stało się inaczej. Lecz mimo że już wiedzieliśmy pod Monte Cassino, że nasze ziemie są sprzedane, my jednak staraliśmy się zrobić wszystko, żeby odwiecznego wroga pokonać. Robiliśmy wszystko, a świadczy o tym najlepiej cmentarz w Loreto i ponad tysiąc grobów na nim. To dowód, że nie na darmo ta krew została przelana, a po latach mamy wolną Polskę”.
Dambek Józef, ps. „Lech”, „Kil”, „Jur”, „Adam Falski” , kapitan
Kpt. Józef Dambek – przed II wojną był nauczycielem na Kaszubach, działaczem społecznym, oficerem tzw. dywersji pozafrontowej powołanej na wypadek wojny z Niemcami, bronił polskości i wiary. W czasie wojny założyciel i faktyczny komendant największej organizacji konspiracyjnej na Pomorzu „Gryf Pomorski”.
Józef Dambek ps. „Lech”, „Kil”, „Jur”, „Adam Falski” urodził się 7 lipca 1903 w Zdrojach koło Świecia na Kujawach. Pochodził z wielodzietnej rodziny o tradycjach patriotycznych.
W 1918 roku ukończył szkołę ludową w Gackach. W 1920 roku rozpoczął pracę zarobkową przy budowie elektrowni w Gródku. Rok później przeszedł kurs nauczycieli pomocniczych, po którym pracował w szkołach, uzyskując kwalifikacje stałego nauczyciela publicznych szkół powszechnych. Był zaangażowany w rozpracowanie niemieckiej grupy dywersyjnej z Pucka. Organizował tzw. Uniwersyteckie Kursy Wakacyjne z udziałem nauczycieli warszawskich. Działał między innymi w Towarzystwie Gimnastycznym „Sokół”, Związku Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, Lidze Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. We wrześniu 1930 roku został odwołany z funkcji kierownika szkoły w Żarnowcu, za protestowanie przeciw aresztowaniom posłów i działaczy partii opozycyjnych. Ujawnił silne sympatie dla działalności Stronnictwa Narodowego.
Dambek wstąpił do struktur sieci dywersji pozafrontowej. Przeszedł w Warszawie szkolenie sabotażowo-dywersyjne i został łącznikiem z warszawską centralą. Przed wybuchem wojny obronnej 1939 r. ukończył jeszcze kilka zakonspirowanych kursów dla członków dywersji pozafrontowej. Został zaprzysiężony i mianowany na stopień porucznika. Następnie zorganizował i został szefem dywersji w regionie kościerskim.
1 września 1939 roku po wybuchu wojny poinformował uczniów o zawieszeniu zajęć szkolnych. Jego żona rozgłosiła, że mąż zginął w czasie działań wojennych. Tymczasem ten od pierwszych dni okupacji niemieckiej ukrywał się, często zmieniając miejsca pobytu. 24 grudnia 1939 roku utworzył z Klemensem Bronkiem, Bronisławem Brunką oraz Józefem Gierszewskim i Janem Gierszewskim Tajną Organizację Wojskową „Gryf Kaszubski”, na czele której stanął.
7 lipca 1941 roku doprowadził do przekształcenia TOW „Gryf Kaszubski” w Tajną Organizację Wojskową „Gryf Pomorski”. Wydawał podziemny biuletyn „Gryf Pomorski”. Osobiście uczestniczył w zbieraniu informacji dotyczących niemieckiego przemysłu zbrojeniowego na Pomorzu oraz rakiet V1 i V2.
W lutym 1944 r. Niemcy wpadli na trop organizacji. W nocy z 4 na 5 marca 1944 r. pod Sikorzynem w powiecie kartuskim Józef Dambek został zastrzelony w zasadzce przez agenta gestapo. Do dziś nie wiadomo, gdzie został pochowany.
Za wybitne zasługi w walce z okupantem rząd polski w Londynie odznaczył go pośmiertnie krzyżem Virtuti Militari. W 2017 r. został pośmiertnie awansowany przez ministra obrony narodowej Antoniego Macierewicza na stopień kapitana.
Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW w 2018 roku.Nagrodę z rąk podsekretarza stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej Marka Łapińskiego odebrał bratanek kapitana Roman Dambek, prezes kaszubsko-kociewskiego stowarzyszenia im. Tajnej Organizacji Wojskowej „Gryf Pomorski”.
Danielak Ludwik ps. „Szatan”, „Bojar”, „Lotny”
Żołnierz KWP ziemi bełchatowskiej i piotrkowskiej, który stawiał opór władzy komunistycznej od 1946 do 1954 roku. Był dowódcą oddziału partyzanckiego, potem przez kilka lat musiał się ukrywać. Brał aktywny udział w akcjach – głównie napadach na posterunki milicji, ORMO, instytucje władzy komunistycznej czy przymusowo zakładane spółdzielnie. Wykonywał ze swoim oddziałem egzekucje na przedstawicielach władzy komunistycznej. Skazany przez komunistyczny sąd na sześciokrotną karę śmierci, został stracony w 1955 r. Wyrok wykonano w więzieniu przy ulicy Sterlinga w Łodzi. Do dziś nie znane jest miejsce jego pochówku. Przed wykonaniem wyroku Ludwika odwiedziła rodzina. Powiedział wtedy:„Gdybym się jeszcze raz urodził, też bym walczył z komuną”. Na cmentarzu w Woli Krzysztoporskiej znajduje się symboliczny grób „Bojara”.
Uhonorowany Sygnetem Niepodległości Festiwalu NNW. Statuetkę wręczył reżyser Maciej Pawlicki.
Dedeszko-Wierciński Eugeniusz
Eugeniusz Dedeszko-Wierciński urodził się 16 lipca 1963 w Olszynie k. Jeleniej Góry. Od 1982 studiował na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego, od 1986 r. w Instytucie Filologii Polskiej UWr, a w 1991 roku przerwał studia. Od października 1982 roku zajmował się kolportażem wydawnictw podziemnych, głównie na wrocławskich uczelniach. Rozprowadzał m.in. „Solidarność Walczącą”, „Wiadomości Bieżące”, „Solidarność Dolnośląską”. Od 1983 roku był drukarzem wydawnictw Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Uniwersytecie Wrocławskim, był współtwórcą i redaktorem pisma NZS „Akces”. W latach 1983-1989 był działaczem Organizacji Solidarność Walcząca i współtwórcą Akcji Studenckiej Solidarności Walczącej. Zajmował się kolportażem, drukiem i organizacją drukarń. W 1988 r. był redaktorem pisma NZS „Komunikat” i pisma „Kontra”. Uczestniczył w strajku okupacyjnym na Uniwersytecie Wrocławskim w maju 1989 r. Redaktor dwutygodnika „Solidarność Dolnośląska”.
Dęga Jerzy
Działacz NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność”. W okresie PRL-u organizował struktury gminne Związku oraz współpracował z Ogólnopolskim Komitetem Oporu Rolników kolportując ulotki i prasę podziemną. Był uczestnikiem porozumień rzeszowsko-ustrzyckich w 1981r. Po upadku komunizmu pełnił funkcję przewodniczącego Rady Wojewódzkiej NSZZ RI „Solidarność” Województwa Łódzkiego, a w 2016 roku otrzymał tytuł honorowego przewodniczącego Rady Wojewódzkiej NSZZ RI „Solidarność” w Łodzi. Przez ponad 50 lat był członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej, a przez 25 lat prezesem OSP w Charłupi Małej, gdzie mieszkał i pracował. W uznaniu zasług został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym, Srebrnym i Brązowym Krzyżem Zasługi za wybitne zasługi w działalności dla rozwoju polskiego rolnictwa, działalność na rzecz przemian demokratycznych w kraju, za osiągnięcia w pracy społecznej i związkowej.
Uhonorowany Drzwiami do Wolności Festiwalu NNW. Statuetkę na ręce żony i córki pana Jerzego wręczył Radosław Kucharski – przewodniczący Solidarności Rolników Indywidaulanych Powiatu Sieradzkiego.
Długosz Leszek
Leszek Długosz urodził się 18 czerwca 1941 w Zaklikowie. W 1964 ukończył studia polonistyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w latach 1964–1966 studiował na Wydziale Aktorskim w PWST w Krakowie. W 1965 związał się z kabaretem literackim „Piwnica pod Baranami”, gdzie uchodził za jednego z najwybitniejszych artystów w zespole.
Pierwszy tomik poezji – Lekcje rytmiki wydał w 1973. Z Piwnicą rozstał się w 1978 i od tego czasu występuje przeważnie samodzielnie. Rok później przebywał na stypendium artystycznym we Francji, które zaowocowało wydaniem płyty w całości w języku francuskim. Wydał do tej pory kilkanaście tomików poezji. Z własnymi recitalami występował w wielu miastach Polski, a także za granicą.
Oprócz działalności estradowej i literackiej publikuje również swoje felietony w „Czasie krakowskim” i „Rzeczpospolitej”. Wraz z Krzysztofem Magowskim zrealizował również w TVP cykl poświęcony poezji – Literatura według Długosza. W 2007 w Radiu Kraków prowadził autorski program „Przyjemności niedzieli”. Wykłada w Studium Literacko-Artystycznym na UJ w Krakowie.
Od 2009 członek Społecznego Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa (SKOZK). W 2010 został członkiem Krakowskiego Społecznego Komitetu Poparcia Jarosława Kaczyńskiego w przyspieszonych wyborach prezydenckich. Członek Kapituły Medalu „Niezłomnym w słowie”.
Dmochowski Leopold, pseudonim ,,Sęk”
Leopold Dmochowski pseudonim ,,Sęk” urodził się w 1929 roku. Był żołnierzem Narodowych Sił Zbrojnych i członkiem Narodowego Zjednoczenia Wojskowego (powiat Ostrów Mazowiecka).
W 1949 roku został aresztowany i więziony po czym skazano go na 10 lat więzienia, z utratą praw na 4 lata i przepadkiem mienia. Po postanowieniu o zastosowaniu amnestii zmniejszono karę z 10 lat na 6 lat i 8 miesięcy, z utrzymaniem w mocy kar dodatkowych. Wyrok został wydany za ,,działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego ”oraz ,,…przypisywane przestępstwa szczególnie niebezpieczne w okresie odbudowy Państwa…”. Obecnie jest Członkiem Rady Naczelnej Związku Żołnierzy Narodowych Sił Zbrojnych.
W 2018 roku z rąk Prezydenta Andrzeja Dudy odznaczony: ORDEREM KRZYŻA NIEPODLEGŁOŚCI. Obecnie mieszka w miejscowości Drewnowo-Dmoszki.
Dobosz Szczepan ps. „Sieczka”
Szczepan Dobosz ps. „Sieczka” - związany z gminą Sońsk działacz ruchu oporu, społecznik i aktywizator społeczności wiejskiej. Propagator oświaty, dzięki niemu w Sońsku przed wojną powstała murowana szkoła powszechna. Po wybuchu II wojny światowej , kiedy Powiat ciechanowski został włączony do III Rzeszy i narastał terror okupacyjny, Dobosz stanął w pierwszym szeregu konspiracyjnego ruchu ludowego w obwodzie ciechanowskim. W grudniu 1944 roku gestapowcy aresztowali w gminie sońskiej polskich działaczy ruchu oporu. Z Sońska do ciechanowskiego gestapo przywieźli 20 aresztowanych osób, a wśród nich Szczepana Dobosza. Torturowany w czasie śledztwa, został zamordowany przez gestapowców na dziedzińcu ciechanowskiego ratusza. Osierocił siedmioro dzieci. Dziś rozbudowana Szkoła Podstawowa w Sońsku nosi jego imię. Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Dobrzyński Edward, pseudonim „Orzyc”, „Żubr”
Komendant Edward Dobrzyński ps. „Orzyc”, „Żubr” - żołnierz AK, ROAK, WIN, NZW.
Podczas okupacji niemieckiej należał do Armii Krajowej w Obwodzie Przasnysz.
Po wojnie wstąpił w szeregi Samoobrony Społecznej, zwanej później Ruchem Oporu Armii Krajowej. Organizacja ta miała za zadanie obronę byłych członków AK przed wywózkami do ZSRR i represjami ze strony Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego. Potem w NZW był pierwszym komendantem „Kaźmierczuka”.
Poległ w 1949 r. w Gostkowie.
Uhonorowany Sygnetem Niepodległości Festiwalu NNW w 2021 roku.
Dołęga Antoni, pseudonim „Kulawy Antek”
Antoni Dołęga ps. „Kulawy Antek” urodził się 1 maja 1915 roku w Farfaku (dziś dzielnica Łukowa). W wieku pięciu lat został sierotą. Po śmierci żony, jego ojciec ożenił się po raz drugi. Dołęga miał przyrodnie rodzeństwo. W 1938 ukończył szkołę podoficerską przy 84 pułku Strzelców Poleskich w Pińsku. Walczył w kampanii wrześniowej w stopniu kaprala. Podczas okupacji niemieckiej działał w konspiracji. 1 lutego 1941 wziął ślub ze Stanisławą Izdebską.
We wrześniu 1944 został wcielony do 17. pułku piechoty 2. Armii Wojska Polskiego, otrzymując stopień chorążego został dowódcą plutonu kompanii fizylierów. 6 maja 1945 wraz z grupą sześciu żołnierzy zdezerterował pod Budziszynem i przedostał się do rodzinnego Łukowa. Wstąpił następnie do oddziału por. Józefa Matusza ps. „Lont”, działającego w obwodzie łukowskim WiN.
Dołęga ujawnił się już w 1947, ale po krótkim czasie znów powrócił do konspiracji. Po 1955 roku wszyscy członkowie oddziału, którym dowodził ujawnili się. Postanowił się ukrywać, korzystając z pomocy i gościny wielu okolicznych rodzin, do końca życia nie kontaktując się z własną rodziną. W późniejszym okresie w wyniku wypadku z bronią został ranny w nogę, którą amputowano.
W XXI wieku poszukiwania miejsca pochówku Antoniego Dołęgi rozpoczął wnuk siostry Antoniego Dołęgi – Ronald Werelich. Po wielu trudach udało mu się zdobyć zaufanie kolejnych rodzin pomagających w ukrywaniu Antoniego Dołęgi i ostatecznie dotarł do Marka Artowicza, którego ojciec był ostatnim pomagającym Dołędze i to w jego gospodarstwie na skraju wsi Antoni Dołęga zmarł i został na miejscu potajemnie pochowany. Szczątki Antoniego Dołęgi wydobyli, pod nadzorem prokuratora, pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w połowie czerwca 2017, a w październiku 2017 ostatecznie prokuratura potwierdziła ich tożsamość. 1 marca 2018 postanowieniem prezydenta RP Andrzeja Dudy został odznaczony pośmiertnie Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej.
Drozdek Michał
Michał Drozdek (UR. 1957)- socjolog zarządzania i badacz opinii, filozof społeczny, publicysta.
Łączy w swojej aktywności korzystającą z metody naukowej refleksję analityczną, z dającymi niepowtarzalne doświadczenia społecznymi i politycznymi działaniami praktycznymi. W swoich wystąpieniach i publikacjach stosuje perspektywę personalistyczną, która opierając się na założeniu, że wartością porządkującą ład społeczny jest godność każdej osoby ludzkiej, szuka takich warunków i rozwiązań kulturowych i instytucjonalnych, które pozwalają osobom oraz wspólnotom realizować twórcze elementy naszej natury, dzięki którym możemy świat czynić lepszym. Przygotowanie do takiej postawy zdobył studiując filozofię i socjologię w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim (1979-88) oraz działając w ruchach i organizacjach propagujących katolicką naukę społeczna. Niektórych był inicjatorem i głównym organizatorem: Klub Kosarzyski (1988), Związek „Młodzi Chrześcijańscy Demokraci” (1989), Klub Przedsiębiorców przy PC (później Chrześcijański KP –1991), Instytut Chrz.-Demokratyczny im. I. Paderewskiego (1996)–przez 9 lat był prezesem.
Należał także do założycieli i władz Stronnictwa Pracy i Porozumienie Centrum. Był doradcą premiera Jana Olszewskiego, marszałka Macieja Płażyńskiego oraz szefem Gabinetu Politycznego ministra gospodarki Piotra Woźniaka uczestnicząc w pracach Komisji Trójstronnej i rządowym zespole przygotowującym Pakt Społeczny (2005-7).
Jako sekretarz Społecznej Komisji Konstytucyjne organizował prace nad Obywatelskim Projektem Konstytucji NSZZ „Solidarność”, reprezentując potem ten projekt w pracach Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego(1994-6). Ponadto był m.in. przewodniczącym Komisji Zakładowej „Solidarności” w OBOP-ie (1997-8), kierował dwumiesięcznikiem „Znaki Nowych Czasów” (2001-5), był przewodniczącym Komitetu Organizacyjnego IV Zjazdu Gnieźnieńskiego (pierwszego w nowej formule) „Quo vadis Europo” (2003).Jako ekspert od zarządzania i dialogu społecznego pracował m.in. w Polkomtelu SA, w Warszawskiej Szkole Wyższej –Collegium Varsoviense, PGE SA, Instytucie Organizacji i Zarządzania w Przemyśle „ORGMASZ”, Krajowej Szkole Administracji Publicznej i Najwyższej Izbie Kontroli. Obecnie jest doradcą w Zespole ds. Rozwoju Zawodowego w NBP.
Napisał wiele artykułów, projektów i innych publikacji, wygłosił dziesiątki referatów, m.in. prowadził wykłady dla paryskiego Wyższego Instytutu Zarządzania (Instytut Superieur de Gestion –ISG) podczas sesji wyjazdowych w Warszawie (1992-4). Organizował liczne konferencje, seminaria i odczyty, wielokrotnie wypowiadał się w radiu i telewizji. Jego najnowszą pasją stało się propagowanie zarządzania partycypacyjnego.
Społecznie jest prezesem Fundacji SPES, moderatorem Klubu myśli politycznej im. Macieja Płażyńskiego, członkiem Rady Programowej United Nations Global Compact Polska, członkiem Komisji Rewizyjnej Stowarzyszenia Rzeczników Etyki, należy do Komitetu Organizacyjnego Zjazdu Gnieźnieńskiego. Współtworzy Centrum Myśli Chrześcijańsko-Społecznej.
Jego niezastąpioną podporą jest kochana i mądra żona Irena, a inspiracją czworo twórczych i ciekawych życia i świata dzieci.
Drywa Brunon
Brunon Drywa urodził się 20 lipca 1936 w Tuchlinku k. Sierakowic. W 1952 roku ukończył szkołę podstawową. W 1954 roku w Orłowie ukończył szkołę zawodową i powrócił do rodzinnego gospodarstwa, gdzie przebywał do czasu powołania do zasadniczej służby wojskowej w 1956 roku. Po zakończeniu służby zatrudnił się w Zarządzie Morskiego Portu Gdynia, gdzie zajmował się załadunkiem towarów. Brunon wziął ślub i przeniósł się do Gdyni. W 1968 roku ukończył kurs na dźwigowego i rozpoczął pracę w stoczni. Komfort życia rodziny Drywów znacząco się podniósł. Nadszedł grudzień 1970 roku.
17 grudnia Brunon Drywa został trafiony przez strzelających żołnierzy Ludowego Wojska Polskiego na przystanku Szybkiej Kolei Miejskiej Gdynia Stocznia, po jego przyjeździe do pracy. Zmarł w szpitalu. Pozostawił żonę Stefanię i dzieci Romana, Gabrielę i Mariolę. W chwili śmierci miał 34 lata i był najstarszą ofiarą grudnia 70 w Gdyni. Pochowano go 19 grudnia 1970 nocą na cmentarzu witomińskim w Gdyni.
Postanowieniem Prezydenta RP z dnia 17 grudnia 2008 (w 38. rocznicę Grudnia 70), został pośmiertnie odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi. Jest głównym bohaterem filmu „Czarny Czwartek” będącego według twórców, wierną rekonstrukcją tamtych wydarzeń.
Dubiłowicz Wacław Marek
Wacław Marek Dubiłowicz urodził się 28 września 1959 roku w Świnoujściu. W 1977 r. ukończył Liceum Zawodowe w Zespole Szkół Mechanicznych. W latach 1977–1981 pracował jako ślusarz narzędziowy w Fabryce Maszyn Budowlanych Bumar-Fadrom. W dniach 26–31 sierpnia 1980 uczestniczył w strajku w zakładzie pracy. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”. Od stycznia 1981 był redaktorem naczelnym i autorem w „Biuletynie KZ i Sekcji Młodzieżowej NSZZ »Solidarność«” i „Famie”. W 1981 r. był członkiem Klubu Politycznego w Fadromie. W dniach 14–18 grudnia 1981 był współorganizatorem strajku i członkiem Komitetu Strajkowego w Fadromie, za co został zwolniony z pracy. W styczniu 1982 założył i był wydawcą podziemnego satyrycznego pisma „Famka”, następnie w 1982 założył i również był redaktorem, autorem tekstów i rysunków w podziemnym piśmie „Fama”. W okresie od czerwca 1982 do 1987 był zaprzysiężonym członkiem Solidarności Walczącej, w 1982 r. drukarzem podziemnych pism „Biuletyn Dolnośląski” i „Solidarność Walcząca”, a w październiku 1982 redaktorem i autorem wydania specjalnego pisma „Z Dnia na Dzień”. W latach 1983–1987 był ponownie autorem tekstów i rysunków satyrycznych w „Famie”, drukarzem ulotek, kolporterem znaczków poczty podziemnej oraz wydawnictw, m.in. „Famy”, „Solidarności Walczącej”, „Biuletynu Dolnośląskiego”. Po 1989 r. dalej działał w „Solidarności”. Zmarł 7 grudnia 2018 roku we Wrocławiu.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Duda Wojciech
Wojciech Duda urodził się 15 czerwca 1963 r. w Łodzi. 15 czerwca 1963 r. w Łodzi. Po wprowadzeniu stanu wojennego wraz z Andrzejem Śpiewakiem organizował pomoc dla rodzin osób internowanych. W 1982 r. wraz z Romanem Przybylińskim współpracował przy druku pisma „Prząśniczka”. W latach 1982-1989 zajmował się kolportażem, współpracując m.in. z Andrzejem Śpiewakiem, Jarosławem Stachowiakiem, Jakubem Dąbrowskim, Jackiem Kędzierskim, Marianem Juraszczykiem i Piotrem Jaworskim. W jego mieszkaniu znajdował się punkt kolportażowy. Zbierał informacje z zakładów pracy przekazując je do „Gotowości”, „Biuletynu Łódzkiego” i innych łódzkich pism. W 1986 r. wraz z Piotrem Jaworskim współredagował kilka numerów „Gazety Akademickiej”. W 1986 r. związał się z podziemnymi strukturami Niezależnego Zrzeszeni Studentów. W latach 1986-1989 redagował kilka tytułów pism NZS: „Głos Studenta” (przy współpracy Jacka Kędzierskiego i Andrzeja Śpiewaka), „Fuzja”, „Zarys” (przy współpracy z Andrzejem Śpiewakiem), „Strajk. Jednodniówka” (razem z Jackiem Kędzierskim i Jakubem Dąbrowskim), „WUŁ. Wiadomości Uniwersytetu Łódzkiego” (przy współpracy Janusza Mikosika). W latach 1986-1987 wraz z Jakubem Dąbrowskim wydał 4 numery pisma satyrycznego „Agentura”. W 1988 r. podjął współpracę z oddziałem łódzkim Organizacji „Solidarność Walcząca”. Zamieszczał swoje artykuły w piśmie „Wolność” oraz wykonywał makiety „Unii”, „Biuletynu Uniwersytetu Łódzkiego” i „Wolności”. Po 1990 r. zajął się zawodowo dziennikarstwem.
Duda-Gwiazda Joanna
Joanna Duda-Gwiazda urodziła się 11 października 1939 roku w Krzemieńcu na Wołyniu. Od 1963 roku jest absolwentką Wydziału Budowy Okrętów Politechniki Gdańskiej. W 1976 r. była współautorką (z mężem Andrzejem Gwiazdą) Listu do Sejmu PRL z wyrazami poparcia dla działań KOR, za co oboje otrzymali zakaz wyjazdu za granicę. W latach 1978-1980 była działaczką Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża oraz redaktorem niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”. W sierpniu 1980 r. uczestniczyła w strajku w Stoczni Gdańskiej, była członkiem Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego i współautorką 21 postulatów strajkowych. Od września 1980 r. działała w „Solidarności” była członkiem Prezydium MKZ Gdańsk, rzecznikiem prasowym, redaktorem niezależnego tygodnika „Solidarność”, zaś w lipcu 1981 r. delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego i członkiem Zarządu Regionu. 29 listopada 1981 r. została odwołana z Zarządu Regionu. 13 grudniu 1981 r. została internowana w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, Areszcie Śledczym w Gdańsku, w Bydgoszczy-Fordonie, Gołdapi i Darłówku. Na wolność wyszła w lipcu 1982 r. W latach 1982-1983 była redaktorem podziemnego pisma „Skorpion”, zaś w okresie 1984-1986 pisma „Poza Układem”. W 1989 r. była przeciwniczką obrad okrągłego stołu. W latach 1989-1993 była współzałożycielką i działaczką Wolnych Związków Zawodowych, a w latach 1989-1997 redaktorem reaktywowanego pisma „Poza Układem”. Od 2000 r. jest na emeryturze. Jest autorką książki „Polska wyprawa na Księżyc” (2000).
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Dudzik Zofia i Maciej
Zofia Dudzik urodziła się się 4 października 1903 roku, a Maciej Dudzik 20 lutego 1898 roku. Mieli gospodarstwo rolne w Czajkowej w powiecie Mieleckim. Wychowywali dziewięcioro dzieci. Ich sąsiadami była rodzina żydowska Jakuba i Estery Allwaiss - również mieli dziewięcioro dzieci.
Po wybuchu wojny w 1939 roku rodzina Allwais znalazła się w niebezpieczeństwie. Matka wraz z dziećmi została wywieziona przez Niemców do pobliskiej wsi. Ich ojca Jakuba nie było wówczas w domu. Ukrywał się przez pewien czas, Dudzikowie udzielali mu schronienia. Jednak w końcu został zauważony przez Niemców i przez nich zabity.
Estera i jej dzieci pracowały przy budowie drogi Mielec. Estera zmarła z wycieńczenia. Jej dzieci zostały załadowane na samochód ciężarowy i wiezione w nieznane miejsce. Podczas transportu dwóm chłopcom udał się uciec. Latem 1943 r. głodni i wynędzniali przyszli do domu Dudzików w Czajkowej prosząc o chleb. Polscy gospodarze przyjęli ich, nakarmili i udzielili schronienia. Latem, za dnia żydowscy chłopcy ukrywali się m.in. w zbożach w pobliżu domu. W nocy chłopcy chronili się w budynkach gospodarczych i w domu mieszkalnym.
Kiedy w okolicy rozpoczął się front wszyscy mieszkańcy uciekli do lasu. Razem z rodziną Dudzików uciekły również żydowskie dzieci. Tam przeczekali działania frontowe. W 1944 roku uratowani chłopcy wstąpili do armii posługując się nazwiskiem „Dudzik”. Po wojnie bracia wyjechali do USA.
Dudzikowie pomimo, że mieli 9 dzieci i zdawali sobie sprawę czym grozi ukrywanie żydów, nie odmówili pomocy potrzebującym. Dzielili się z nimi żywością, pomimo, ze sami byli biedni i często odczuwali jej brak.
Zofia zmarła w 1981 roku, a jej maż w 1982 roku. Za swoją odwagę, już po śmierci w 2007 roku zostali nagrodzeni medalem „Sprawiedliwi wśród Narodów Świata”
Duffek Tadeusz Kazimierz
Tadeusz Kazimierz Duffek urodził się 28 października 1968 roku w Gdańsku. W 1987 r. ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Zespole Szkół Budowy Okrętów w Gdańsku. W latach osiemdziesiątych był działaczem Federacji Młodzieży Walczącej i jednym z przywódców gdańskiej FMW, członkiem Grup Wykonawczych oraz przywódcą około 100-osobowej grupy działaczy FMW i kibiców Lechii Gdańsk organizującej demonstracje w Gdańsku. W 1988 r. był współorganizatorem strajków w Stoczni Gdańskiej i Gdańskiej Stoczni Remontowej, członkiem grup porządkowych, drukarzem opozycyjnych druków, ulotek, wydawnictw niezależnych w drukarni FMW, a w maju współorganizatorem demonstracji poparcia dla strajkujących stoczniowców podczas meczu I ligi piłki nożnej Lechia Gdańsk - Górnik Wałbrzych. W sierpniu 1988 był inicjatorem uczestnictwa kibiców Śląska Wrocław w strajku w SG. Od 1986 r. uczestniczył w Ogólnopolskich Pielgrzymkach Świata Pracy na Jasną Górę. Stał się jednym z liderów kibiców Lechii Gdańsk, był inicjatorem odbudowy świetności klubu. Patronował ogólnopolskim pielgrzymkom kibiców na Jasną Górę. Zmarł 21 października 2005 roku w Gdańsku.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Dulko Stefan por. ps. „Bliski"
por. Stefan Dulko ps. „Bliski" - weteran walk o wolność i niepodległość Polski. W styczniu 1951 roku założył na terenie Lęborka niepodległościową „Polską Organizację Zbrojną”. Do aresztowania przez UB w lipcu 1951 roku w ramach tej organizacji gromadził zapasy broni i amunicji, organizował akcje ulotkowe przeciwko władzy komunistycznej. Po aresztowaniu przez funkcjonariuszy UB był bestialsko torturowany i katowany. Skazany odsiadywał wyrok przez 5 lat w więzieniu dla Młodocianych Więźniów Politycznych w Jaworznie.
Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu Filmowego NNW. Odznaczenie wręczono podczas Retrospektywy Festiwalu NNW w Starogardzie Gdańskim w 2023 roku.
Dydo Stanisław podporucznik, ps. "Franek", "Steinert"
Urodzony 23 lutego 1922 roku w Brzezówce k. Dębicy. Dowódca plutonu dywersyjnego Obwodu AK Dębica, łącznik Zarządu Okręgu Kraków Delegatury Sił Zbrojnych oraz Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, kierownik łączności wewnętrznej Zarządu Obszaru Południowego, kierownik Wydziału Organizacyjnego i pełniący obowiązki kierownika Okręgu Wrocławskiego, organizator siatki WiN w Poznaniu, student Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego, kierownik Sekcji Lekkoatletycznej AZS we Wrocławiu.
Aresztowany przez komunistów we Wrocławiu 18 grudnia 1947 roku, został zamordowany 27 listopada 1948 roku we Wrocławiu.
Podczas uroczystej gali Retrospektywy Festiwalu NNW w Dębicy 12 grudnia 2023 roku, uhonorowany pośmiertnie
Sygnetem Niepodległości.
Statuetkę wręczył pan Dawid Pikor Dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Dębicy a odebrała w imieniu uhonorowanego pani Anna Wenc
Dyksiński Kazimierz ps. "Kruczek"
Kazimierz Dyksiński ps. "Kruczek" - Urodził się w 1921 roku w miejscowości Zimolza w powiecie Sierpc w rodzinie chłopskiej. Podczas II wojny światowej był przymusowym robotnikiem w Niemczech. W 1945 roku dołączył do oddziału Ruchu Oporu Armii Krajowej, dowodzonego przez Leonarda Ziółkowskiego ps. „Lis”, działającym na terenie powiatów Sierpc i Płock. Pod pseudonimem „Kruczek” przeprowadzał zadania wywiadowcze na terenie gminy Bieżuń, odpowiadał też za magazyn broni. W 1947 roku został aresztowany przez bezpiekę i skazany przez Wojskowy Sąd Rejonowy w Warszawie na sesji wyjazdowej w Sierpcu na karę śmierci. Po ucieczce trafił do oddziału ROAK Franciszka Majewskiego ps. „Słony”. Przez pewien czas był żołnierzem Narodowego Zjednoczenia Wojskowego, trafił do 11 Grupy Operacyjnej NSZ, w oddziale Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”. W 1952 roku, na mocy amnestii, złagodzono jego wyrok do 10 lat pozbawienia wolności. Był ścigany listem gończym. 10 czerwca 1954 roku w miejscowości Będzyn na terenie powiatu sierpeckiego, został otoczony przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego. Nie chcąc żywym oddać się w ręce funkcjonariuszy, wysadził się granatem. Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Dziedziczak Jan
Jan Dziedziczak - To polityk i politolog, instruktor harcerski ZHR. Od 2019 roku Pełnomocnik Rządu do Spraw Polonii i Polaków za Granicą, sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. Jest odpowiedzialny m.in. za nawiązywanie oraz podtrzymywanie współpracy z szeregiem środowisk polonijnych, organizacji zrzeszających Polaków poza granicami kraju, ale również pozostałych instytucji publicznych, wyrażających wolę współpracy z Polonią.
Jan Dziedziczak niezłomnie towarzyszył Festiwalowi NNW. Dziękujemy za wieloletnie wsparcie.
Laureat nagrody Przyjaciel Festiwalu NNW przyznanej podczas 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW w Gdyni.
Dzięgielewski Sławomir
Sławomir Dzięgielewski – był pracownikiem Stoczni im. Komuny Paryskiej w Gdyni. 15 grudnia 1970 r. brał udział w wiecu pod siedzibą Komitetu Miejskiego PZPR w Gdyni. Rankiem 17 grudnia 1970 r. w okolicy przystanku kolejki podmiejskiej Gdynia-Stocznia był świadkiem śmierci stoczniowców, do których strzelało wojsko. Zatrzymywał przejeżdżające samochody i prosił kierowców, aby zawozili rannych do szpitala. Później razem z innymi robotnikami udał się do centrum Gdyni i podczas pochodu niósł drzwi, na których leżały zwłoki zastrzelonego Zbigniewa Godlewskiego. W okolicy Urzędu Miasta grupa, w której znajdował się Sławomir Dzięgielewski została otoczona przez milicję i ORMO. Protestujący zostali zatrzymani, zakuci w kajdanki i wciągnięci do gmachu urzędu. Pan Sławomir był bity i kopany po całym ciele, obcięto mu włosy za pomocą tępego scyzoryka. W nocy został wypuszczony do domu. Oprawcy zastraszyli Dzięgielewskiego mówiąc mu, aby nikomu nie opowiadał, co go spotkało w gmachu Urzędu Miasta, bo w przeciwnym razie zostanie zwolniony z pracy i trafi do więzienia. W wyniku pobicia przez „nieznanych sprawców” doznał zespołu stresu pourazowego oraz deformacji przedramion i stawów łokciowych. Po powrocie do zdrowia zaangażował się w działalność opozycyjną. Zajmował się kolportażem nielegalnych ulotek i broszur. Kilkakrotnie był zatrzymywany przez MO. Podziemna działalność Sławomira Dzięgielewskiego trwała do 1974 roku. Laureat Drzwi do Wolności Festiwalu NNW.
Dziubański Maciej
Maciej Dziubański urodził się 20 lutego 1959 roku we Wrocławiu. W 1985 r. został absolwentem Instytut Inżynierii Sanitarnej Wydziału Budownictwa Politechniki Wrocławskiej. Od końca 1979 r. był kolporterem wydawnictw wrocławskiego Studenckiego Komitetu Solidarności oraz „Biuletynu Dolnośląskiego”. W październiku 1980 r. był współzałożycielem Niezależnego Zrzeszenia Studentów PWr; a w 1981 r. uczestnikiem strajków organizowanych przez NZS. Był współzałożycielem, redaktorem i drukarzem pisma NZS „O co chodzi?”. Po 13 grudnia 1981 r. był członkiem podziemnej struktury kolportażowej Regionalnego Komitetu Strajkowego Dolny Śląsk, współorganizatorem podziemnej struktury NZS PWr, uczestnikiem akcji ulotkowych i rozwieszania transparentów oraz uczestnikiem większości demonstracji organizowanych przez podziemne struktury „Solidarności” i NZS we Wrocławiu. W okresie od marca do września 1982 r. był współpracownikiem Narodowej Organizacji Wyzwoleńczej Lechia i kolporterem jej wydawnictw. Od października 1982 r. był członkiem Solidarności Walczącej, w latach 1983-1989 współtwórcą jednego z autonomicznych ogniw SW, zdolnych do samodzielnego działania w przypadku rozbicia organizacji (własny zespół drukarski, źródła materiałów poligraficznych, awaryjne kontakty, zespół redakcyjny, siatka kolporterska, próby radiowe). W 1986 r. był współorganizatorem kolejnych ogniw struktury Solidarności Walczącej, m.in. młodzieżowych grup wykonawczych.Od 1990 działał w Partii Wolności.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Dzwonkowski Roman, ks. prof.
Ks. prof. Roman Dzwonkowski SAC urodził się 30 listopada 1930 r. w Dzwonku, zmarł 30 grudnia 2020 r.
W 1957 r. przyjął święcenia kapłańskie w Stowarzyszeniu Apostolstwa Katolickiego (pallotyni). W 1961 r. ukończył studia na Wydziale Filozofii Chrześcijańskiej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, w 1966r. uzyskał stopień doktora, w 1984r. habilitację a w 2001 otrzymał tytuł naukowy profesora.
Pracował na KUL, początkowo w Instytucie Badań nad Polonią i Duszpasterstwem Polonijnym, a następnie jako kierownik Katedry Socjologii Grup Etnicznych na Wydziale Nauk Społecznych. Był również wykładowcą Wyższego Seminarium Duchownego Księży Pallotynów w Ołtarzewie, a w latach 1994-2001 seminarium duchownego w Gródku Podolskim na Ukrainie.
Jego specjalizacją naukową była historia Kościoła katolickiego w ZSRR i socjologia grup etnicznych. Od lat 70 ub. wieku zajmował się kulturą polską, szczególnie religijną, na dawnych Kresach Wschodnich I i II RP, zajął się także problemami Polaków w ZSRS.
Często wyjeżdżał, dzięki zaproszeniom prywatnym, na Litwę, Łotwę, Białoruś, Ukrainę, do Gruzji i Rosji, by poznać Polaków mieszkających na tych terenach oraz nieść im pomoc, najpierw ukrytą, a później jawną.
Początkowo prace na temat Kościoła i Polaków w ZSRS publikował w paryskiej „Kulturze”i w innych pismach emigracyjnych a od początku lat 90 również w kraju.
W jego dorobku publikacyjnym znalazły się między innymi nagradzane książki: Kościół katolicki w ZSSR 1917-1939. Zarys historii oraz Losy duchowieństwa katolickiego w ZSSR.
Był członkiem Polskiej Akademii Nauk i Polskiej Akademii Umiejętności. W 1992 wszedł w skład rady krajowej Stowarzyszenia „Wspólnota Polska”. Był członkiem Komisji Konferencji Episkopatu Polski ds. Duszpasterstwa Emigracji. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Uhonorowany Drzwiami do Wolności Festiwalu NNW w 2021 roku.
[display-posts]