There are currently 11 names in this directory beginning with the letter A.
A
Adamczyk Jerzy
Jerzy Adamczyk urodził się 10 maja 1948 roku w Chobieni. W 1970 r. ukończył LO dla dorosłych we Wrocławiu, następnie Policealne Studium Budownictwa Ogólnego (1976). W latach 1978-1981 był pracownikiem nadzoru BHP, następnie inspektorem BHP w Wojewódzkim Przedsiębiorstwie Handlu Wewnętrznego. W sierpniu 1980 r. był organizatorem strajku w WPHW. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, był członkiem Komitetu Założycielskiego w WPHW, współorganizatorem kolportażu i druku wydawnictw niezależnych. Po 13 grudnia 1981 był uczestnikiem protestów przeciw wprowadzeniu stanu wojennego. Od 1982 r. był współpracownikiem Regionalnego Komitetu Strajkowego Dolny Śląsk, drukarzem podziemnych wydawnictw, współorganizatorem podziemnej struktury małej poligrafii i kolportażu, współredaktorem i drukarzem podziemnych wydawnictw, m.in. pism: „Biuletynu Dolnośląskiego”, „Z dnia na dzień”, „Miesięcznika Niezależnego”, „Solidarności Walczącej”; kalendarzy, plakatów, ulotek, znaczków poczty podziemnej, współtwórcą Robotniczego Wydawnictwa Feniks. Od 1983 r. działał w Solidarności Walczącej. Był uczestnikiem demonstracji organizowanych Regionalny Komitet Strajkowy, akcji ulotkowych, malowania napisów na murach, współorganizatorem pomocy dla internowanych, aresztowanych i ich rodzin. W latach 1988-1989 uczestniczył w reaktywowaniu struktur „Solidarność” w Domarze. Zmarł 3 lutego 2008 roku we Wrocławiu. Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Adamczyk Stanisław
Stanisław Adamczyk urodził 14 listopada 1918 w Krzywdzie na Podlasiu. Był rolnikiem, działaczem związkowym, uczestnikiem opozycji demokratycznej w okresie PRL. We wrześniu 1939 roku mieszkał w Warszawie. Po wybuchu wojny pojechał do ojca, który był zarządcą majątku Mierzanowo pod Gruduskiem. Tam wszedł w konflikt z miejscowym folksdojczem i uciekł do Ciechanowa. zajął się szmuglem jeżdżąc na trasie Ciechanów-Warszawa. Jednocześnie był łącznikiem NSZ i Armii Krajowej. W 1945 został powołany do LWP i zwalczał antykomunistyczną partyzantkę. W 1946 roku został skazany na 4 lata więzienia za przestępstwa, które popełniał jego dowódca – kradzież poniemieckiego mienia. Po wyjściu na wolność prowadził zakład murarski, następnie zajął się działalnością rolniczą w województwie ciechanowskim. W drugiej połowie lat 60. ukończył liceum ogólnokształcące oraz pomaturalne technikum budowlane i rolnicze w Ciechanowie. W 1980 wstąpił do „Solidarności”, należał do organizatorów i przywódców „Solidarności Wiejskiej”. Po wprowadzeniu stanu wojennego pozostawał w ukryciu, po zatrzymaniu został internowany do lipca 1982. Kontynuował działalność opozycyjną, będąc bliskim współpracownikiem Henryka Bąka. W latach 90. XX wieku zasiadał w zarządzie ugrupowania PSL (Mikołajczykowskie). W 2011, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, prezydent Bronisław Komorowski odznaczył go Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. W 2016 został przez prezydenta Andrzeja Dudę odznaczony Krzyżem Wolności i Solidarności. Zmarł 19 października 2016 w Ciechanowie.
Aksjenov Zygmunt
Zygmunt Aksjenov - Zygmunt Aksienow urodził się 9 kwietnia 1930 w Warszawie. Jest bohaterem słynnej fotografii "Chłopiec z kanarkiem" autorstwa Juliena Bryana (1899–1974), amerykańskiego dokumentalisty i fotografa, który jako jedyny korespondent zagraniczny przybył do walczącej Warszawy 7 września 1939 roku dokumentując bestialstwo żołnierzy niemieckich, bombardowanie bezbronnej ludności cywilnej miasta. Jego zdjęcia z tego okresu przeszły do legendy, a za pomocą amerykańskiej prasy mógł je zobaczyć cały świat.
Oboje rodzice Zygmunta Aksienowa należeli do AK, on również angażowany był do drobniejszych zadań konspiracyjnych. Cała rodzina brała czynny udział w powstaniu warszawskim w rejonie Starego Miasta i Śródmieścia. Po kapitulacji powstania Zygmunt Aksienow z matką i młodszym bratem trafił do wsi pod Radomiem.
W 1945 roku wyjechał do Tarnowskich Gór, gdzie miał dokończyć edukację. Po roku wrócił do Warszawy i rozpoczął pracę.
W 1949 roku został aresztowany za działalność antykomunistyczną razem z bratem Olkiem. Dostał pięć lat więzienia. Wyszedł na wolność, korzystając z amnestii w 1953 roku. Jako więzień pracował w kopalniach na Górnym i Dolnym Śląsku.
Po wyjściu na wolność powrócił na Śląsk i rozpoczął służbę w wojsku. Po zakończeniu służby pozostał na Śląsku, ożenił się i pracował jako górnik aż do przejścia na emeryturę. Teraz bohater jednego z najsławniejszych wojennych zdjęć na świecie mieszka w Zabrzu. Aksienow jest jednym z nielicznych świadków, którzy do dzisiaj mogą opowiadać o początkach oblężenia Warszawy.
Aleksiun Jan Jaromir
Jan Jaromir Aleksiun urodził się 2 lutego 1940 r. w Nowej Wilejce koło Wilna. W 1946 r. wraz z rodziną został repatriowany do kraju. Jest absolwentem Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, na Wydziale Ceramiki i Szkła w 1966 r. następnie pracując na tej uczelni uzyskał tytuł profesora w 1990 r. W 1981 r. został rektorem PWSSP i funkcję tę pełnił do stycznia 1982 r. W okresie od wprowadzenia stanu wojennego do uwolnienia wszystkich więźniów politycznych w połowie 1986 r. nie wystawiał swoich prac w państwowych galeriach. Prezentował natomiast swoje prac w kościołach, w tym w kościele św. Marcina i w Galerii na Ostrowie. Jako grafik związał się z podziemnym ruchem wydawniczym, będąc autorem ilustracji dla wydawnictw podziemnych, tym Wersu. Zaprojektował szereg projektów znaczków poczty podziemnej oraz okładkę do niezależnego pisma literackiego „Obecność”. Był współtwórcą tzw. wrocławskiej szkoły plakatu, twórcą wielu wystaw indywidualnych i laureatem szeregu nagród.
Ałunowski Konrad Hugo
Konrad Hugo Ałunowski – urodzony 16 maja 1948r., bohater protestów robotniczych na Wybrzeżu w grudniu 1970r. Był wtedy pracownikiem Przedsiębiorstwa Budowy Urządzeń Górniczych w Gdyni. Został członkiem Komitetu Strajkowego dla miasta Gdyni, występował jako łącznik między komitetem a zakładem pracy. Zadaniem członków komitetu było sporządzanie pism, odezw do robotników i mieszkańców Gdyni oraz ulotek informujących o sytuacji w mieście. Został aresztowany 15 grudnia tuż przed północą w Zakładowym Domu Kultury. Wraz z pozostałymi członkami komitetu został dotkliwie i brutalnie pobity przez funkcjonariuszy milicji obywatelskiej i zatrzymany przez kilka dni w areszcie śledczym w Wejherowie. Potem przez kilka lat za swoją działalność był szykanowany przez władze komunistyczne. Odmawiano mu prawa do paszportu uznając , że jako prowadzący kiedyś działalność antysocjalistyczną może przekazywać za granicą „fałszywe” informacje na temat wystąpień robotniczych grudnia 70 w PRL. Laureat Drzwi do Wolności Festiwalu NNW
Anca-Barbuş Elsa
Elsa Anca-Barbuş była antykomunistyczną i niepodległościową działaczką, wielokrotnie aresztowaną z powodu swej nieprzejednanej postawy wobec totalitarnego systemu.
Jej mężem był rumuński polityk Ioan Barbuş uwięziony na 17lat przez komunistyczne władze, którego poznała w roku 1946 na spotkaniu związku studentów. W tym czasie oboje zaangażowali się w działalność Partii Narodowo-Chłopskiej. Było to ugrupowanie założone w 1926 roku, zdelegalizowane przez władze w roku 1938 i reaktywowane w 1944 roku. Po II wojnie światowej stało się ono główną siłą polityczną sprzeciwiającą się sowietyzacji kraju. W listopadzie 1946 roku zwyciężyło w wyborach parlamentarnych, których wyniki zostały jednak sfałszowane i władzę objęli komuniści, a wszystkich posłów Partii Narodowo-Chłopskiej pozbawiono immunitetu i skazano na kary długoletniego więzienia.
Elsa Anca i Ioan Barbuş myśleli wówczas o ślubie, jednak nie dane im było zrealizować tych planów, ponieważ w lutym 1947 roku On został aresztowany.
W 1949 roku, kiedy Ioan przebywał na dwutygodniowej przepustce z aresztu, młodzi zaręczyli się. Wkrótce potem odbył się proces i zapadł wyrok – 17 lat pozbawienia wolności. Przez cały okres uwięzienia Elsa czekała na narzeczonego.
W tamtym okresie Elsa Anca czekała też na zwolnienie swego ojca, Victora, chłopskiego polityka, który został skazany na 10 lat więzienia i 5 lat przymusowego pobytu na prowincji. Pracowała wówczas w swym zawodzie jako lingwistka i tłumaczka.
Ioan Barbuş został wypuszczony dopiero w lutym 1964 roku, zaś cztery miesiące później odbył się jego ślub z Elsą. Wkrótce potem urodziły im się dwie córki: Anca Maria i Mihaela Florina. Przez następne lata, aż do upadku komunizmu w 1989 roku, rodzina była inwigilowana przez Securitate, ich telefon podsłuchiwany, zaś korespondencja kontrolowana. Mimo to ich mieszkanie było miejscem, w którym krzyżowały się drogi wielu opozycjonistów.
Pomimo grożącego ryzyka, małżonkowie angażowali się w podziemne życie Kościoła grekokatolickiego, który został zdelegalizowany przez władze komunistyczne w 1948 roku.
Elsa i Ioan zafascynowani byli Polską, zwłaszcza po wyborze Jana Pawła II i powstaniu „Solidarności”.
Po latach ich córka, dr. Anca-Maria Cernea wspominała na spotkaniu w Gdyni:
„W roku 1980, kiedy miałam 16 lat, słuchaliśmy w Radiu Wolna Europa, co dzieje się w Polsce. Moja rodzina była zachwycona waszym krajem, Polakami.”
Za radą Mamy, nauczyła się języka polskiego. Dziś jest jedną z najważniejszych promotorek polskiej kultury w Rumunii.
W 2018 roku podczas Kongresu Polska Wielki Projekt została uhonorowana Medalem „Odwaga i Wiarygodność”.
Rok później podczas Festiwalu Niepokorni Niezłomni Wyklęci w imieniu swoich rodziców odebrała przyznaną im nagrodę „Drzwi do Wolności”.
Anders Ryszard
Ryszard Anders urodził się 14 marca 1955 roku w Gdańsku. W 1978 roku ukończył tamtejsze Policealne Studium Zawodowe Budowy Okrętów. W latach 1978–1982 był monterem maszyn i urządzeń okrętowych w Stoczni Marynarki Wojennej im. Dąbrowszczaków w Gdyni. W sierpniu 1980 roku uczestniczył w strajku w stoczni, a od września 1980 roku był członkiem Komitetu Założycielskiego, następnie Komisji Zakładowej. Po wprowadzenie stanu wojennego został zwolniony z pracy za próbę zorganizowania strajku w stoczni. W latach 1982–1989 pracował jako pomiarowiec w Stoczni Remontowej Nauta w Gdyni. W latach 1981–1983 był współpracownikiem Tajnej Komisji Zakładowej, uczestnikiem zbiórek pieniędzy rzecz internowanych, akcji specjalnych oraz drukarzem ulotek. W czerwcu 1982 r. razem z Romanem Jankowskim współorganizował gdańskie struktury Solidarności Walczącej, był drukarzem i kolporterem podziemnych wydawnictw SW oraz współorganizatorem podziemnego Radia „Solidarność”. W latach 1986–1988 współpracował z podziemną Regionalną Komisją Koordynacyjną w Gdańsku, był drukarzem szeregu gdańskich podziemnych pism. Po 1990 r. działał m.in. w Ruchu Trzeciej Rzeczypospolitej.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Andruszków Stanisław
Stanisław Andruszków urodził się 24 kwietnia 1936 roku w Hrehorowie k. Rohatynia na obecnej Ukrainie. W 1965 r. ukończył Technikum Mechaniczno-Elektryczne dla Pracujących przy Państwowej Fabryce Wagonów Pafawag we Wrocławiu. W latach 1974–1986 był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budownictwa Rolnego, a w latach 1986–1989 był kierownikiem budowy w Komunalnym Przedsiębiorstwie Robót Budowlanych. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, był przewodniczącym Komisji Zakładowej, następnie członkiem Międzyzakładowego Komitetu Koordynacyjnego w Środzie Śląskiej i przewodniczącym komisji interwencji. 17 grudnia 1981 r. został internowany i osadzony w Ośrodku Odosobnienia we Wrocławiu, następnie w Nysie, a 25 maja 1982 r. został zwolniony. Wielokrotnie przesłuchiwany przez SB. W latach 1983–1984 był kolporterem ulotek i pism podziemnych, m.in. „Solidarności Walczącej”. Z kolei w latach 1986–1987 i 1989 był współorganizatorem mszy za Ojczyznę w kościele św. Andrzeja Apostoła w Środzie Śląskiej. Od kwietnia do maja 1989 był członkiem Komitetu Obywatelskiego w Środzie Śląskiej i współorganizatorem kampanii wyborczej do Sejmu i Senatu w dniu 4 czerwca 1989.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Asman Wiesław
Wiesław Asman urodził się 20 kwietnia 1953 roku w Nowej Wsi k. Będzina. W 1973 r. ukończył Śląskie Techniczne Zakłady Naukowe w Katowicach. W latach 1975–1982 był studentem matematyki na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach. W październiku 1980 r. był członkiem Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii UŚ, od listopada 1980 r. członkiem Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego NZS Uczelni Górnego Śląska. W latach 1980–1981 był współorganizatorem Wszechnicy Górnośląskiej, kolporterem wydawnictw NZS i „Solidarności” na terenie UŚ i Politechniki Śląskiej, w marcu 1981 r. był współorganizował działalność czytelni NZS w budynku rektoratu UŚ. W 1981 był reprezentantem NZS UŚ w Senacie uczelni, członkiem redakcji pisma „KARA. Biuletyn KZ NSZZ »Solidarność« Huty Baildon” i redaktorem naczelnym „Tygodnika Katowickiego”, biuletynu Zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. W 1981 r. był delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów. W listopadzie i grudniu 1981 współorganizował i uczestniczył w strajku solidarnościowym ze studentami WSI w Radomiu. Po 13 grudnia 1981 r. ukrywał się. 27 sierpnia 1982 r. został internowany i osadzony w areszcie KW MO w Katowicach, Ośrodku Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu, a 3 grudnia 1982 r. został zwolniony. Od stycznia 1984 przebywał na emigracji w Stanach Zjednoczonych, gdzie zmarł.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Augustyniak Kajus
Kajus Augustyniak urodził się 26 czerwca 1962 r. w Świeciu nad Wisłą. Jest absolwentem filologii polskiej i kulturoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim. Swoją działalność opozycyjną rozpoczął w 1981 roku w Niezależnym Zrzeszeniu Studentów. W tym czasie był współpracownikiem wydawnictwa NZS „Paragraf”. Zorganizował stoisko z niezależnymi wydawnictwami studenckimi w siedzibie Zarządu Regionu w Łodzi. Uczestniczył w strajku solidarnościowym na Uniwersytecie Łódzkim w sprawie WSI w Radomiu oraz po wprowadzeniu stanu wojennego w dniach 14-14 grudnia 1981 r. na Wydziale Prawa i Administracji UŁ. Po 13 grudnia 1981 zajął się kolportażem wydawnictw niezależnych, działał w samorządzie studenckim oraz uczestniczył w manifestacjach na terenie Łodzi. W latach 1988-1990 działał w łódzkim Oddziale Organizacji „Solidarność Walcząca” i Partii Wolności. Po 1990 roku pracował w mediach. Obecnie jest rzecznikiem prasowym Centralnego Portu Lotniczego.
Awtoniuk Regina
Regina Awtoniuk – szefowa Chełmskiego Środowiska Żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK, działaczka społeczna, która od lat porządkuje, upamiętnia polskie miejsca pamięci na Wołyniu angażując w te prace międzypokoleniowe grupy, w tym funkcjonariuszy Straży Granicznej, młodzieży szkolnej, członków rodzin żołnierzy 27 Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK. Odbierając Drzwi do Wolności podczas 14 Festiwalu Filmowego NNW z rąk pana Toomasa Hiio, dyrektora Estońskiego Instytutu Pamięci Historycznej, powiedziała: „Pamiętajmy o tych, którzy oddali swoje życie za to, żebyśmy żyli w wolnej Polsce!”.
[display-posts]