There are currently 20 names in this directory beginning with the letter G.
G
Gajewski Stanisław ps. „Staś” Płk
Płk Stanisław Gajewski ps. „Staś” -urodzony w 1929 r., żołnierz Armii Krajowej, Ruchu Oporu Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Walczył w oddziale majora Hieronima Dekutowskiego ps „Zapora”. Świadek zranienia majora "Zapory" podczas walk z oddziałami UB. W oddziałach "Zapory" zajmował się łącznością, był również wartownikiem. Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Ganbaatar Adiya
Adiya Ganbaatar - urodził się 8 lutego 1959 roku w Ułan Bator w Mongolii. Ukończył studia magisterskie w Instytucie Matematyki im. Banacha Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku matematyka stosowana, którą następnie wykładał na Wydziale Fizyki i Matematyki na Państwowym Uniwersytecie Mongolskim.
Jest byłym ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym Mongolii w Polsce. W latach 2005 - 2012 był przewodniczącym Mongolskiej Partii Socjaldemokratycznej, a także, przez dwie kadencje, posłem do Wielkiego Churału (parlamentu Mongolii). W 2009 roku z okazji 20-lecia rewolucji demokratycznej w Mongolii dekretem Prezydenta Mongolii został odznaczony najwyższą nagrodą państwową - „Order zasługi czerwonego sztandaru”, za zasługi dla zwycięstwa rewolucji demokratycznej.
Na początku lat 90. Ganbaatar Adiya przyjechał do Polski wraz ze swoimi kolegami z opozycji. Prosili działaczy Solidarności o pomoc w przemianach demokratycznych w Mongolii. Dostali kilogramy powielaczy, bibułę. Rok później w Mongolii uchwalono pierwszą demokratyczną konstytucję i od 1992 roku datuje się niepodległość tego kraju. O tamtych czasach opowiada film dokumentalny Arkadiusza Gołębiewskiego „Mongolski ślad”, który można było zobaczyć na Festiwalu. Ukazuje on przyjaźń Międzyparlamentarnej grupy polsko-mongolskiej. Powstał podczas jego wizyty w Mongolii.
Laureat Drzwi do Wolności 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW.
Gebhardt Stanisław
Stanisław Gebhardt - urodził się 13 lipca 1928 roku w Poznaniu. W latach II wojny światowej był żołnierzem Szarych Szeregów i Armii Krajowej, po aresztowaniu więźniem obozów koncentracyjnych Gross Rosen i Mathausen. Do roku 1990 pozostawał na emigracji. Studiował ekonomię w Londynie i na paryskiej Sorbonie.
Angażował się w działalność wielu polskich organizacji społecznych i kulturalnych na wychodźstwie, m.in.: Związku Studentów Polskich, Związku Młodych Unii Federalnej Europy, Związku b. żołnierzy AK, Macierzy Szkolnej w Anglii, potem Grupy „Merkuriusza”, Rady Polaków we Włoszech i Klubu Polskiego w Rzymie.
W latach 1956–1967 zajmował się doradztwem ekonomicznym w zakresie inwestycji w Ameryce Łacińskiej. Od 1963 do 1972 był dyrektorem w Międzynarodowej Fundacji Solidarności w Rzymie, gdzie współpracował z Karolem Popielem. Oprócz działalności politycznej, okresowo zajmował się międzynarodowym doradztwem gospodarczym aż do początku XXI wieku. W latach 1954–1985 był członkiem władz Stronnictwa Pracy na uchodźstwie. Jako przedstawiciel polskich organizacji zaangażował się w działalność międzynarodowych organizacji, głównie chrześcijańsko-demokratycznych. Współpracował w ich ramach m.in. z Robertem Schumanem. W latach 1951–1953 był członkiem Parlamentu Młodzieży Europejskiej. Po powrocie do kraju, w latach 1990–1994 działał w reaktywowanym Stronnictwie Pracy, którego został wiceprezesem. W latach 1995–1998 był także wiceprezesem Ruchu Odbudowy Polski. W czerwcu 2020 roku minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński powołał go na funkcję przewodniczącego Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. To członek partii Prawo i Sprawiedliwość. Pełnił funkcję społecznego asystenta senatora PiS Aleksandra Szweda podczas IX i X kadencji Senatu. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
3 maja 2023 roku, „w uznaniu znamienitych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za wybitną działalność na rzecz polskiej emigracji poprzez pielęgnowanie tożsamości narodowej, zachowanie ciągłości dziedzictwa kulturowego oraz propagowanie wartości chrześcijańskich i demokratycznych, za wierność Polsce wolnej i suwerennej”, prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go Orderem Orła Białego.
Laureat Drzwi do Wolności 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW
Giedroyć Aleksander
Aleksander Giedroyć - jeden z najbardziej aktywnych działaczy polonijnych na Ukrainie. Założyciel i prezes działającego w Charkowie „Domu Polonii na Wschodzie”, powstałego w 2015 roku. Organizacja aktywnie zajmuje się promocją Polski i edukacją. Udziela wsparcia w sprawie wyjazdu członków Domu Polonii na stałe do kraju i znajdowania pracy. Przy Domu Polonii powołał m.in."Collegium Polonicus” dla dzieci i dorosłych zajmujące się nauką języka polskiego; Klub dla dzieci „Polak Mały”, damski klub „Koleżanki ze Wschodu”, „Kółko lekarzy Polskich”, kino - aktywuje Polonię, organizuje dla Polaków mieszkających w Charkowie i okolicach liczne spotkania, usługi, pomoc w każdym zakresie życia. Jest inicjatorem charytatywnego długoterminowego programu humanitarnego „Widzę świat”- bezpłatnego badania wzroku u dzieci, które uczą się języka polskiego. Badaniu poddano już około 450 osób. Pracuje na rzecz zachowania pamięci o Polakach - ofiarach totalitaryzmu na Charkowszczyźnie. Przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Charkowie w styczniu 2022 roku wydał m.in. książkę pt. „Losy Polaków Charkowszczyzny w latach „Czerwonego Terroru ” na Ukrainie”. Wiceprezes Fundacji “Polonia International” w Brukseli, współzałożyciel Fundacji „Polonia Gospodarcza Świata”, przedstawiciel Polish Nobility Association Foundation w Ukrainie. Laureat Drzwi do Wolności Festiwalu NNW.
Głażewski Józef
Józef Głażewski urodził się 1937 roku w miejscowości Łodziska pod Ostrołęką. 2 marca 1946 roku 9 letni Józef wraz z ojcem udali się po drzewo do lasu. Tam przypadkowo stali się świadkami zamordowania 5 Żołnierzy Niezłomnych - Bronisława Lisa, Bolesława Gnozy, Władysława Prusaczyka, Dominika Trzcińskiego i Ludwika Trzcińskiego . To dzięki Józefowi Głażewskiemu, który przez lata opiekował się bezimienną mogiłą w lesie. Ich szczątki odkopano w 2016 roku i pochowano na cmentarzu parafialnym w Ostrołęce.
Gniazdowski Bronisław, pseudonim „Mazur"
Bronisław Gniazdowski ps. „Mazur". Od roku 1946 do kwietnia 1951 był żołnierzem antykomunistycznego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na terenie powiatów Przasnysz, Pułtusk, Maków i sąsiednich.
Jako żołnierz w latach 1949–1951 służył w patrolu Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonym przez Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”.
Poległ 13/14 kwietnia 1951 w Szyszkach, w powiecie pułtuskim w trakcie próby przebicia przez kordon KBW utworzony przez około 300-osobową grupę operacyjną funkcjonariuszy KBW i UBP. Ciała Dziemieszkiewicza i Gniazdowskiego zostały pogrzebane w nieznanym miejscu.
Bronisław Gniazdowski został upamiętniony między innymi na tablicy poświęconej żołnierzom podziemia antykomunistycznego na ścianie kościoła parafialnego w Szyszkach oraz Pomniku „Poległym i Pomordowanym Obrońcom Ojczyzny” w miejscowości Bogate w powiecie przasnyskim, w gminie Przasnysz.
Uhonorowany Sygnetem Niepodległości Festiwalu NNW w 2021 roku.
Godziuk Cezary
Cezary Godziuk urodził się 4 września 1962 roku w Gdyni. Jest absolwentem Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego Uniwersytetu Gdańskiego (1989). W latach 1980–1981 jako uczeń IV LO w Gdyni wydawał niezależne pismo „Rota”, w 1981 r. był współzałożycielem Niezależnego Wydawnictwa Młodzieżowego Wprost, działaczem Federacji Młodzieży Szkolnej i Niezależnego Samorządu Uczniowskiego. Od października 1981 r. był działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów i członkiem redakcji niezależnego pisma NZS „Reduta”, w listopadzie i grudniu 1981 r. uczestniczył w strajku solidarnościowym ze studentami radomskiej WSI, był rzecznikiem prasowym i członkiem Komitetu Strajkowego na swoim wydziale. W dniach 14-15 grudnia 1981 r. uczestniczył w strajku na swojej uczelni, był drukarzem materiałów strajkowych, wraz z innymi wywiózł i ukrył powielacz NZS. 20 grudnia 1981 r. został aresztowany i 3 lutego 1982 r. skazany wyrokiem Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni w trybie doraźnym na 6 lat więzienia i 4 lata pozbawienia praw publicznych, następnie osadzony w Zakładzie Karnym w Koronowie, Mielęcinie k. Włocławka i Potulicach, ostatecznie wyszedł na wolność już w lutym 1983 r. w związku rewizją nadzwyczajną wyroku. W latach 1984-1989 był współpracownikiem NS, Federacji Młodzieży Walczącej w Gdańsku i Solidarności Walczącej Oddział Trójmiasto przy druku wydawnictw i uruchamianiu sprzętu poligraficznego, był również kolporterem.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Golak Julian
Julian Golak urodził się 14 maja 1957 roku w Nowej Rudzie. W 1975 r. ukończył Zawodową Szkołę Poligraficzną a w 1990 r. został absolwentem Archidiecezjalnego Studium Teologicznego we Wrocławiu (1990). W latach 1975–1982 był drukarzem w Zakładach Graficznych Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu. W dniach od 24 sierpnia do 31 sierpnia 1980 r. był organizatorem strajku, członkiem Komitetu Strajkowego w ZGPiT we Wrocławiu. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, od września 1980 r. był członkiem Komitetu Założycielskiego. W okresie od października 1980 do 13 grudnia 1981 był sekretarzem Komisji Zakładowej. W listopadzie 1981 był współzałożycielem, od listopada 1981 członkiem prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii Dolnego Śląska. W czerwcu 1981 r. był delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Dolny Śląsk. W latach 1980–1981 był kolporterem pism niezależnych, m.in.: „Biuletynu Dolnośląskiego”, „Solidarności Dolnośląskiej”, „Z Dnia na Dzień”, na Dolnym Śląsku. W 1982 był organizatorem trzech strajków w ZGPiT, za co został zwolniony z pracy. Od grudnia 1981 do 1985 r. był kolporterem pism podziemnych, m.in. „Tygodnika Mazowsze”, „Z Dnia na Dzień”, „Solidarności Walczącej”, „Biuletynu Dolnośląskiego”, książek, a także ulotek, znaczków, cegiełek na Dolnym Śląsku. W latach 1988–1989 był drukarzem i dostawcą sprzętu i materiałów poligraficznych dla pisma „Żółw”, zaś w okresie 1982–1989 był uczestnikiem Duszpasterstwa Akademickiego Wawrzyny we Wrocławiu oraz Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Nowej Rudzie. W latach 1982–1989 był współorganizatorem Tygodni Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu i Nowej Rudzie, a w latach 1982–1989 współorganizatorem Klubu Inteligencji Katolickiej w Wałbrzychu, Oddział w Nowej Rudzie. Po 1989 r. nadal działał politycznie i społecznie, m.in. w Akcji Wyborczej Solidarność, Prawie i Sprawiedliwości i Platformie Obywatelskiej. Jest autorem opracowań, książek i publikacji z zakresu rozwoju regionalnego, współpracy przygranicznej i ochrony środowiska.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Golec Stanisława, pseudonim „Gusta”
Stanisława Golec była czternastym i ostatnim dzieckiem w rodzinie Golców z Milówki. Członkowie rodziny walczyli w kampanii wrześniowej a później byli członkami Armii Krajowej.
Po wybuchu II wojny światowej rodzina została wysiedlona z Milówki, która znalazła się w granicach III Rzeszy do Generalnego Gubernatorstwa. W 1945 roku Stanisława Golec dołączyła do oddziału NZS pod dowództwem Antoniego Bieguna ps. „Sztubak” i przyjęła pseudonim „Gusta”. Później służyła pod dowództwem kpt. Henryka Flame ps. „Bartek”. Oddział „Bartka” był największym antykomunistycznym ugrupowaniem na Górnym Śląsku i w Beskidach. Liczył kilkuset żołnierzy. Stoczył wiele walk. Najgłośniejszą akcją było zajęcie 3 maja 1946 roku Wisły.
Stanisława Golec została aresztowana w ramach operacji „Lawina”. Według ustaleń IPN, ponad 120 żołnierzy „Bartka” przewieziono na Opolszczyznę we wrześniu 1946 roku. Kilkudziesięciu żołnierzy „Bartka” umieszczono w niewielkim budynku, tzw. baraniarni, w pobliżu polany śmierci, gdzie podano im kolację, alkohol ze środkami nasennymi, a nad ranem rozbrojono i wysadzono w powietrze lub rozstrzelano.
W rodzinnej Milówce ma symboliczny nagrobek. Zespół muzyczny Golec uOrkiestra zadedykował pamięci Stanisławy Golec piosenkę pt. „Lawina”. Stanisława Golec prywatnie była ciotką Łukasza i Pawła Golców
Goliński Krzysztof, pseudonim "MIR-JARSKI"
Krzysztof Goliński "MIR-JARSKI" urodził się 9 marca 1921 roku w Krężnicy Jarej. Na początku swojej działalności konspiracyjnej został komendantem ZWZ w Krężnicy Jarej. W 1942 roku został komendantem 14 Placówki AK Okręg Lublin. Skończył leśną podchorążówkę AK, należał do Zakonu Rycerskiego Krzyża i Miecza. Zginął w Bychawie, w Podzamczu 07 czerwca 1944 walcząc z Niemcami. Jechał rowerem na zgrupowanie AK w Woli Gałęzowskiej wioząc tajne dokumenty. Został pochowany na cmentarzu w Krężnicy Jarej. Miejsce śmierci jest upamiętnione pomnikiem.
Gołba Krzysztof Stanisław
Krzysztof Stanisław Gołba urodził się 28 marca 1957 roku w Zabrzu. Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej (1982), w 1987 doktorat, w 2001 habilitacja, w 2011 profesura. Jest lekarzem specjalistą chorób wewnętrznych i kardiologii. W październiku 1980 r. był współorganizatoremNiezależnego Zrzeszenia Studentów w Śląskiej AM, członkiem Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NZS ŚAM, od listopada 1980 r. Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego NZS Uczelni Górnego Śląska, i w latach 1980–1981 członkiem redakcji „Prosto Mostu”. W lutym 1981 r. był oficjalnym przedstawicielem NZS ŚAM podczas strajku łódzkich studentów. W dniach 16–17 lutego 1981 był współorganizatorem i uczestnikiem strajku studenckiego na Wydziale Lekarskim ŚAM w Zabrzu o rejestrację NZS i członkiem Komitetu Strajkowego. W dniach 3–6 kwietnia 1981 r. uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów NZS w Krakowie, w 1981 r. był reprezentantem studentów w Senacie ŚAM, w 1981 r. współorganizatorem wydziałowej biblioteki NZS, od października do grudnia 1981 r. przewodniczącym Komisji Uczelnianej NZS ŚAM, a listopadzie i grudniu 1981 r. współorganizatorem i uczestnikiem strajku solidarnościowego ze studentami WSI w Radomiu, a także przewodniczącym Komitetu Strajkowego. Po 13 grudnia 1981 r. ukrywał się, następnie wywiózł z uczelni i ukrył powielacz należący do NZS, później wykorzystywany na potrzeby struktur Konfederacji Polski Niepodległej. 18 stycznia 1982 r. został internowany i osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Strzelcach Opolskich i następnie 1 marca 1982 r. zwolniony. W latach 1982–1988 był współorganizatorem i uczestnikiem spotkań samokształceniowych studentów śląskich uczelni. Od 2005 r. członkiem-założycielem i rzecznikiem Stowarzyszenia „NZS 1980” w Katowicach. Jest autorem ponad 100 prac naukowych o tematyce medycznej.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Gołdynia Grzegorz
Grzegorz Gołdynia urodził się 22 lutego 1962 roku w Oświęcimiu. Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Lublinie (1991). W 1981 r. był kolporterem wydawnictw niezależnych z Bielska-Białej i Krakowa wśród młodzieży szkolnej Oświęcimia. Po 13 grudnia 1981 r. był organizatorem młodzieżowej grupy, złożonej głównie z uczniów Technikum Chemicznego, zajmującej się drukiem ulotek i kolportażem podziemnych pism z Krakowa w Oświęcimiu. 8 maja 1982 r. został zatrzymany, internowany i przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Nowym Łupkowie. 8 lipca 1982 r. został zwolniony. Wielokrotnie represjonowany. W latach 1985–1991 studiował na Akademii Medycznej w Lublinie, w 1986 roku był współzałożycielem i działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów na AM. Po 1989 r. m.in. działacz w Ruchu Obrony Polski, Zjednoczeniu Chrześcijańsko-Narodowym i Porozumieniu Jarosława Gowina.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Gortat Ryszard Józef
Ryszard Józef Gortat urodził się 8 sierpnia 1951 roku. Był nauczycielem – polonistą w szkołach podstawowych w Miączynie i Chociszewie. W 1980 roku aktywnie działał w Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Płocku. Był lektorem i przewodniczącym sekcji oświaty regionu płockiego.
W stanie wojennym, mimo nacisków, nie podpisał „lojalki”. 08 października 1989 roku został wybrany na naczelnika gminy Czerwińsk nad Wisłą z rekomendacji NSZZ „Solidarność” rolników indywidualnych. Był pierwszym w Polsce naczelnikiem solidarnościowym. W latach 1990 – 1994 obejmował stanowisko wójta gminy Czerwińsk nad Wisłą. Przez cztery kadencje był radnym powiatu płońskiego, propagujący idee „Solidarności”. Zdobyte przez lata doświadczenie pozwoliło mu na rozwijanie i wdrażanie nowych inicjatyw zgodnych z bieżącymi potrzebami i oczekiwaniami lokalnej społeczności. J
Grabski Andrzej
Andrzej Grabski był przewodniczącym Komisji Interwencyjnej NSZZ „Solidarność” w Ciechanowie. Urodził się w Poznaniu i pochodzi z rodziny premiera Władysława Grabskiego. W 1939 roku został wysiedlony z rodzinnego majątku w Pawłowicach koło Jarocina w Wielkopolsce. Ukończył studia weterynaryjne. Podczas stanu wojennego prześladowany i często przesłuchiwany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa.
Grocki Władysław
Władysław Grocki urodził się 16 września 1954 roku w Złotoryi. Ukończył Technikum w Zespole Szkół Technicznych Górnictwa Rud w Lubinie ( 1975). W latach 1975-1996 był pracownikiem Zakładu Robót Górniczych KGHM w Lubinie. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”. W dniach 13-17 grudnia 1981 uczestniczył w spacyfikowanym przez ZOMO strajku w ZG Rudna. Od 1985 r. był członkiem Bractwa Oblatów św. Brygidy Dom Głogów. W 1988 r. był współorganizatorem i do 1992 był przewodniczącym Komisji Górniczej „Solidarności” w KGHM. W maju 1988 r. był przewodniczącym strajku w szybie Rudna Zachodnia w ZG Rudna. W latach 1988-1989 był członkiem Regionalnej Komisji Wykonawczej „Solidarność” Dolny Śląsk. W 1989 był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu w podzespole ds. górnictwa. Później nadal działał w „Solidarności”. Od 2006 r. jest na emeryturze.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Gross Józef
Józef Gross – szykanowany przez lata syn ofiary masakry w Zieluniu k/ Żuromina do której doszło 6 października 1942 roku. Teraz wiemy, że Niemcy w odwecie za uwolnienie z miejscowego aresztu partyzantów m.in. Anastazego Kołodziejskiego ps. ”Gromek”, szefa oddziału organizacyjnego NZW, powiesili 20 mieszkańców Zielunia i okolicznych miejscowości. Wśród ofiar był Tadeusz Gross – ojciec Pana Józefa. Pan Józef po wojnie chciał by przetrwała pamięć o tragicznych wydarzeniach. Spotykały go za to liczne szykany, był aresztowany i zmuszany do milczenia przez UB . Prawda o tamtej akcji i hitlerowskim odwecie przez długie lata nie była powszechnie znana. Dopiero niedawno IPN po udostępnił Panu Józefowi dokumenty pokazujące prawdę o tym dlaczego władze komunistyczne przez długie lata zmuszały świadków tamtych wydarzeń do milczenia. Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Grudziński Leszek Antoni
Leszek Antoni Grudziński urodził się 13 czerwca 1954 roku w Jordanowie Śląskim. W 1974 r. ukończył Technikum Samochodowe w Strzelinie. Od 1971 był pracownikiem kolumny transportowej we Wrocławskim Kombinacie Budowlanym. W latach 70. jako autor tekstów satyrycznych i aktor amatorskich grup kabaretowych był szykanowany przez Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk za publiczne wygłaszanie tekstów zakazywanych przez cenzurę. W sierpniu 1980 r. był współorganizatorem strajku w WKB, członkiem Komitetu Strajkowego. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, był członkiem Komitetu Założycielskiego, następnie Komisji Zakładowej. Po 13 grudnia 1981 r. był członkiem podziemnej Tajnej Komisji Zakładowej w WKB, współpracownikiem Regionalnego Komitetu Strajkowego „Solidarność” Dolny Śląsk, a od 14 grudnia 1982 r. przewodniczącym Komitetu Strajkowego w WKB. Od października 1982 r. działał w Solidarności Walczącej, w latach 1984-19 85 uczestniczył w emisjach audycji Radia Solidarność Walcząca. W latach 80. był kolporterem wydawnictw podziemnych, autorem tekstów w niezależnej prasie i prezenterem własnych tekstów literackich i kabaretowych podczas spotkań organizowanych w prywatnych mieszkaniach. Od 1990 r. przebywa na emigracji w Grecji.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Grudziński Władysław, pseudonim „Pilot”, podporucznik
Podporucznik Władysław Grudziński ps. „Pilot” urodził się 27 listopada 1927 roku w Ruszkowie w powiecie ciechanowskim. W 1945 roku został powołany do Ludowego Wojska Polskiego i skierowany do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Warszawie. Dowiadując się, że musi odbyć przymusowe szkolenie w ZSRR zdecydował się na dezercję. Nawiązał kontakt z partyzantką i 19 stycznia 1948 roku wstąpił do oddziału legendarnego dowódcy Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja”. Pod jego dowództwem przeszedł partyzancki szlak bojowy. Niemal jednocześnie, latem 1948 roku spotkał w Popowie Borowym swą wielką miłość – Anastazję Glinicką. Na przełomie 1949 i 1950 roku „Pilot” został mianowany przez „Roja” sierżantem i dowódcą samodzielnego oddziału. Na skutek donosu 23 czerwca 1950 roku oddział został otoczony na kwaterze w gospodarstwie Smolińskich. Władysław, chcąc chronić ukrywających go ludzi, zdecydował się wraz ze swymi żołnierzami na wyjście w las. Po zaciętej walce, w której na czterech partyzantów rzucono 2 tys. wojsk KBW i UB, wozy opancerzone i samoloty, Władysław Grudziński, Czesław Wilski, Hieronim Żbikowski i Kazimierz Chrzanowski ostatnie naboje przeznaczyli dla siebie. Poeta i marzyciel, autor między innymi ,,Ballady o Roju. W oddziale pełnił funkcję kronikarza i wiele szczegółów z przeżyć oddziału zawdzięczamy jego pamiętnikom, po raz pierwszy opublikowanym w zbeletryzowanej formie w książce „Żona wyklęta” autorstwa Anny Śnieżko. Pisał również dziennik i wiersze nacechowane religijnością i kultem Matki Boskiej.
Gruszczyński Czesław
Czesław Gruszczyński urodził się 13 kwietnia 1920 roku. Mieszkał w Bodzanowie pow. Płock. W czasie okupacji żołnierz Armii Krajowej. Po wkroczeniu Sowietów członek Ruchu Oporu Armii Krajowej. Przyjął ps. Blady. Aresztowany 26 marca 1946 roku za przynależność do WiN i skazany na 2 lata więzienia, zwolniony na mocy amnestii. Po wyjściu z więzienia został współpracownikiem dowódcy patrolu bojowego Grupy Operacyjnej NSZ Wiktora Stryjewskiego ps. „CACKO”. Aresztowany ponownie 13 grudnia 1949 roku. W dniu 10 marca 1950 roku skazany na 8 lat więzienia i dodatkowo utratę praw publicznych na 2 lata oraz przepadek całego mienia.
Gwiazda Andrzej
Andrzej Gwiazda urodził się 14 kwietnia 1935 roku w Pińczowie. W 1940 r. został wywieziony z rodziną do Kazachstanu, w 1946 r. powrócił do kraju, a od 1948 r. mieszka w Gdańsku. W 1966 r. został absolwentem elektroniki na Politechnice Gdańskiej. W grudniu 1970 r. uczestniczył w protestach robotniczych w Gdańsku. 2 listopada 1976 r. był współautorem Listu do Sejmu PRL z wyrazami poparcia dla działań KOR. Od 1977 r. był współpracownikiem Biura Interwencyjnego KOR, następnie KSS KOR, członkiem redakcji niezależnego pisma „Robotnik”. Od 24 kwietnia 1978 r. był współzałożycielem i działaczem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, redaktorem niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”. 16 sierpnia 1980 r. inicjował strajk w Elmorze, był członkiem Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, współautorem 21 postulatów, członkiem grupy negocjującej Porozumienia Sierpniowe. Od września działał w „Solidarności”, był wiceprzewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Gdańsk, wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Porozumiewawczej, w lipcu 1981 r. delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego, członkiem Zarządu Regionu, delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów, członkiem Komisji Krajowej. W wyborach na przewodniczącego Związku przegrał z Lechem Wałęsą. 29 listopada 1981 r. w proteście przeciw metodom kierowania Związkiem przez L. Wałęsę odszedł z Zarządu Regionu. 13 grudnia 1981 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, następnie Warszawie-Białołęce. 22 grudnia 1982 r. został aresztowany, następnie zwolniony w lipcu 1984 r. na mocy amnestii W następnych latach również wielokrotnie represjonowany. W kwietniu 1987 r. był współzałożycielem Grupy Roboczej Komisji Krajowej domagającej się zwołania Komisji Krajowej w składzie z 1981 r., był sygnatariuszem podpisanego podczas Pielgrzymki Ludzi Pracy we września 1987 r. przez 26 członków KK statutowo ważnego żądania zwołania KK. W kwietniu 1988 r. wyjechał z żoną w kilkumiesięczną podróż do Francji, Wielkiej Brytanii, USA i Kanady, gdzie zbierali pieniądze na działalność podziemia. W 1989 r. był przeciwnikiem okrągłego stołu. W latach 1989-1993 był współzałożycielem i działaczem Wolnych Związków Zawodowych, a w latach 1989-1997 redaktorem reaktywowanego pisma „Poza Układem”. W latach 2007 – 2011 był członkiem Kolegium IPN.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
[display-posts]