There are currently 22 names in this directory beginning with the letter G.
G
Gajewski Stanisław ps. „Staś” Płk
Płk Stanisław Gajewski ps. „Staś” -urodzony w 1929 r., żołnierz Armii Krajowej, Ruchu Oporu Armii Krajowej, Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. Walczył w oddziale majora Hieronima Dekutowskiego ps „Zapora”. Świadek zranienia majora "Zapory" podczas walk z oddziałami UB. W oddziałach "Zapory" zajmował się łącznością, był również wartownikiem. Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Ganbaatar Adiya
Adiya Ganbaatar - urodził się 8 lutego 1959 roku w Ułan Bator w Mongolii. Ukończył studia magisterskie w Instytucie Matematyki im. Banacha Uniwersytetu Łódzkiego na kierunku matematyka stosowana, którą następnie wykładał na Wydziale Fizyki i Matematyki na Państwowym Uniwersytecie Mongolskim.
Jest byłym ambasadorem nadzwyczajnym i pełnomocnym Mongolii w Polsce. W latach 2005 - 2012 był przewodniczącym Mongolskiej Partii Socjaldemokratycznej, a także, przez dwie kadencje, posłem do Wielkiego Churału (parlamentu Mongolii). W 2009 roku z okazji 20-lecia rewolucji demokratycznej w Mongolii dekretem Prezydenta Mongolii został odznaczony najwyższą nagrodą państwową - „Order zasługi czerwonego sztandaru”, za zasługi dla zwycięstwa rewolucji demokratycznej.
Na początku lat 90. Ganbaatar Adiya przyjechał do Polski wraz ze swoimi kolegami z opozycji. Prosili działaczy Solidarności o pomoc w przemianach demokratycznych w Mongolii. Dostali kilogramy powielaczy, bibułę. Rok później w Mongolii uchwalono pierwszą demokratyczną konstytucję i od 1992 roku datuje się niepodległość tego kraju. O tamtych czasach opowiada film dokumentalny Arkadiusza Gołębiewskiego „Mongolski ślad”, który można było zobaczyć na Festiwalu. Ukazuje on przyjaźń Międzyparlamentarnej grupy polsko-mongolskiej. Powstał podczas jego wizyty w Mongolii.
Laureat Drzwi do Wolności 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW.
Gebhardt Stanisław
Stanisław Gebhardt - urodził się 13 lipca 1928 roku w Poznaniu. W latach II wojny światowej był żołnierzem Szarych Szeregów i Armii Krajowej, po aresztowaniu więźniem obozów koncentracyjnych Gross Rosen i Mathausen. Do roku 1990 pozostawał na emigracji. Studiował ekonomię w Londynie i na paryskiej Sorbonie.
Angażował się w działalność wielu polskich organizacji społecznych i kulturalnych na wychodźstwie, m.in.: Związku Studentów Polskich, Związku Młodych Unii Federalnej Europy, Związku b. żołnierzy AK, Macierzy Szkolnej w Anglii, potem Grupy „Merkuriusza”, Rady Polaków we Włoszech i Klubu Polskiego w Rzymie.
W latach 1956–1967 zajmował się doradztwem ekonomicznym w zakresie inwestycji w Ameryce Łacińskiej. Od 1963 do 1972 był dyrektorem w Międzynarodowej Fundacji Solidarności w Rzymie, gdzie współpracował z Karolem Popielem. Oprócz działalności politycznej, okresowo zajmował się międzynarodowym doradztwem gospodarczym aż do początku XXI wieku. W latach 1954–1985 był członkiem władz Stronnictwa Pracy na uchodźstwie. Jako przedstawiciel polskich organizacji zaangażował się w działalność międzynarodowych organizacji, głównie chrześcijańsko-demokratycznych. Współpracował w ich ramach m.in. z Robertem Schumanem. W latach 1951–1953 był członkiem Parlamentu Młodzieży Europejskiej. Po powrocie do kraju, w latach 1990–1994 działał w reaktywowanym Stronnictwie Pracy, którego został wiceprezesem. W latach 1995–1998 był także wiceprezesem Ruchu Odbudowy Polski. W czerwcu 2020 roku minister kultury i dziedzictwa narodowego Piotr Gliński powołał go na funkcję przewodniczącego Rady Programowej Instytutu Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego Jana Paderewskiego. To członek partii Prawo i Sprawiedliwość. Pełnił funkcję społecznego asystenta senatora PiS Aleksandra Szweda podczas IX i X kadencji Senatu. Został odznaczony m.in. Krzyżem Kawalerskim oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
3 maja 2023 roku, „w uznaniu znamienitych zasług dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za wybitną działalność na rzecz polskiej emigracji poprzez pielęgnowanie tożsamości narodowej, zachowanie ciągłości dziedzictwa kulturowego oraz propagowanie wartości chrześcijańskich i demokratycznych, za wierność Polsce wolnej i suwerennej”, prezydent RP Andrzej Duda odznaczył go Orderem Orła Białego.
Laureat Drzwi do Wolności 15. Międzynarodowego Festiwalu Filmowego NNW
Giedroyć Aleksander
Aleksander Giedroyć - jeden z najbardziej aktywnych działaczy polonijnych na Ukrainie. Założyciel i prezes działającego w Charkowie „Domu Polonii na Wschodzie”, powstałego w 2015 roku. Organizacja aktywnie zajmuje się promocją Polski i edukacją. Udziela wsparcia w sprawie wyjazdu członków Domu Polonii na stałe do kraju i znajdowania pracy. Przy Domu Polonii powołał m.in."Collegium Polonicus” dla dzieci i dorosłych zajmujące się nauką języka polskiego; Klub dla dzieci „Polak Mały”, damski klub „Koleżanki ze Wschodu”, „Kółko lekarzy Polskich”, kino - aktywuje Polonię, organizuje dla Polaków mieszkających w Charkowie i okolicach liczne spotkania, usługi, pomoc w każdym zakresie życia. Jest inicjatorem charytatywnego długoterminowego programu humanitarnego „Widzę świat”- bezpłatnego badania wzroku u dzieci, które uczą się języka polskiego. Badaniu poddano już około 450 osób. Pracuje na rzecz zachowania pamięci o Polakach - ofiarach totalitaryzmu na Charkowszczyźnie. Przy wsparciu Konsulatu Generalnego RP w Charkowie w styczniu 2022 roku wydał m.in. książkę pt. „Losy Polaków Charkowszczyzny w latach „Czerwonego Terroru ” na Ukrainie”. Wiceprezes Fundacji “Polonia International” w Brukseli, współzałożyciel Fundacji „Polonia Gospodarcza Świata”, przedstawiciel Polish Nobility Association Foundation w Ukrainie. Laureat Drzwi do Wolności Festiwalu NNW.
Głażewski Józef
Józef Głażewski urodził się 1937 roku w miejscowości Łodziska pod Ostrołęką. 2 marca 1946 roku 9 letni Józef wraz z ojcem udali się po drzewo do lasu. Tam przypadkowo stali się świadkami zamordowania 5 Żołnierzy Niezłomnych - Bronisława Lisa, Bolesława Gnozy, Władysława Prusaczyka, Dominika Trzcińskiego i Ludwika Trzcińskiego . To dzięki Józefowi Głażewskiemu, który przez lata opiekował się bezimienną mogiłą w lesie. Ich szczątki odkopano w 2016 roku i pochowano na cmentarzu parafialnym w Ostrołęce.
Gniazdowski Bronisław, pseudonim „Mazur"
Bronisław Gniazdowski ps. „Mazur". Od roku 1946 do kwietnia 1951 był żołnierzem antykomunistycznego Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na terenie powiatów Przasnysz, Pułtusk, Maków i sąsiednich.
Jako żołnierz w latach 1949–1951 służył w patrolu Pogotowia Akcji Specjalnej Narodowego Zjednoczenia Wojskowego dowodzonym przez Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”.
Poległ 13/14 kwietnia 1951 w Szyszkach, w powiecie pułtuskim w trakcie próby przebicia przez kordon KBW utworzony przez około 300-osobową grupę operacyjną funkcjonariuszy KBW i UBP. Ciała Dziemieszkiewicza i Gniazdowskiego zostały pogrzebane w nieznanym miejscu.
Bronisław Gniazdowski został upamiętniony między innymi na tablicy poświęconej żołnierzom podziemia antykomunistycznego na ścianie kościoła parafialnego w Szyszkach oraz Pomniku „Poległym i Pomordowanym Obrońcom Ojczyzny” w miejscowości Bogate w powiecie przasnyskim, w gminie Przasnysz.
Uhonorowany Sygnetem Niepodległości Festiwalu NNW w 2021 roku.
Godziuk Cezary
Cezary Godziuk urodził się 4 września 1962 roku w Gdyni. Jest absolwentem Wydziału Matematyczno-Fizyczno-Chemicznego Uniwersytetu Gdańskiego (1989). W latach 1980–1981 jako uczeń IV LO w Gdyni wydawał niezależne pismo „Rota”, w 1981 r. był współzałożycielem Niezależnego Wydawnictwa Młodzieżowego Wprost, działaczem Federacji Młodzieży Szkolnej i Niezależnego Samorządu Uczniowskiego. Od października 1981 r. był działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów i członkiem redakcji niezależnego pisma NZS „Reduta”, w listopadzie i grudniu 1981 r. uczestniczył w strajku solidarnościowym ze studentami radomskiej WSI, był rzecznikiem prasowym i członkiem Komitetu Strajkowego na swoim wydziale. W dniach 14-15 grudnia 1981 r. uczestniczył w strajku na swojej uczelni, był drukarzem materiałów strajkowych, wraz z innymi wywiózł i ukrył powielacz NZS. 20 grudnia 1981 r. został aresztowany i 3 lutego 1982 r. skazany wyrokiem Sądu Marynarki Wojennej w Gdyni w trybie doraźnym na 6 lat więzienia i 4 lata pozbawienia praw publicznych, następnie osadzony w Zakładzie Karnym w Koronowie, Mielęcinie k. Włocławka i Potulicach, ostatecznie wyszedł na wolność już w lutym 1983 r. w związku rewizją nadzwyczajną wyroku. W latach 1984-1989 był współpracownikiem NS, Federacji Młodzieży Walczącej w Gdańsku i Solidarności Walczącej Oddział Trójmiasto przy druku wydawnictw i uruchamianiu sprzętu poligraficznego, był również kolporterem.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Golak Julian
Julian Golak urodził się 14 maja 1957 roku w Nowej Rudzie. W 1975 r. ukończył Zawodową Szkołę Poligraficzną a w 1990 r. został absolwentem Archidiecezjalnego Studium Teologicznego we Wrocławiu (1990). W latach 1975–1982 był drukarzem w Zakładach Graficznych Poczty i Telekomunikacji we Wrocławiu. W dniach od 24 sierpnia do 31 sierpnia 1980 r. był organizatorem strajku, członkiem Komitetu Strajkowego w ZGPiT we Wrocławiu. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, od września 1980 r. był członkiem Komitetu Założycielskiego. W okresie od października 1980 do 13 grudnia 1981 był sekretarzem Komisji Zakładowej. W listopadzie 1981 był współzałożycielem, od listopada 1981 członkiem prezydium Krajowej Komisji Koordynacyjnej Pracowników Poligrafii Dolnego Śląska. W czerwcu 1981 r. był delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Dolny Śląsk. W latach 1980–1981 był kolporterem pism niezależnych, m.in.: „Biuletynu Dolnośląskiego”, „Solidarności Dolnośląskiej”, „Z Dnia na Dzień”, na Dolnym Śląsku. W 1982 był organizatorem trzech strajków w ZGPiT, za co został zwolniony z pracy. Od grudnia 1981 do 1985 r. był kolporterem pism podziemnych, m.in. „Tygodnika Mazowsze”, „Z Dnia na Dzień”, „Solidarności Walczącej”, „Biuletynu Dolnośląskiego”, książek, a także ulotek, znaczków, cegiełek na Dolnym Śląsku. W latach 1988–1989 był drukarzem i dostawcą sprzętu i materiałów poligraficznych dla pisma „Żółw”, zaś w okresie 1982–1989 był uczestnikiem Duszpasterstwa Akademickiego Wawrzyny we Wrocławiu oraz Duszpasterstwa Ludzi Pracy w Nowej Rudzie. W latach 1982–1989 był współorganizatorem Tygodni Kultury Chrześcijańskiej we Wrocławiu i Nowej Rudzie, a w latach 1982–1989 współorganizatorem Klubu Inteligencji Katolickiej w Wałbrzychu, Oddział w Nowej Rudzie. Po 1989 r. nadal działał politycznie i społecznie, m.in. w Akcji Wyborczej Solidarność, Prawie i Sprawiedliwości i Platformie Obywatelskiej. Jest autorem opracowań, książek i publikacji z zakresu rozwoju regionalnego, współpracy przygranicznej i ochrony środowiska.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Golec Stanisława, pseudonim „Gusta”
Stanisława Golec była czternastym i ostatnim dzieckiem w rodzinie Golców z Milówki. Członkowie rodziny walczyli w kampanii wrześniowej a później byli członkami Armii Krajowej.
Po wybuchu II wojny światowej rodzina została wysiedlona z Milówki, która znalazła się w granicach III Rzeszy do Generalnego Gubernatorstwa. W 1945 roku Stanisława Golec dołączyła do oddziału NZS pod dowództwem Antoniego Bieguna ps. „Sztubak” i przyjęła pseudonim „Gusta”. Później służyła pod dowództwem kpt. Henryka Flame ps. „Bartek”. Oddział „Bartka” był największym antykomunistycznym ugrupowaniem na Górnym Śląsku i w Beskidach. Liczył kilkuset żołnierzy. Stoczył wiele walk. Najgłośniejszą akcją było zajęcie 3 maja 1946 roku Wisły.
Stanisława Golec została aresztowana w ramach operacji „Lawina”. Według ustaleń IPN, ponad 120 żołnierzy „Bartka” przewieziono na Opolszczyznę we wrześniu 1946 roku. Kilkudziesięciu żołnierzy „Bartka” umieszczono w niewielkim budynku, tzw. baraniarni, w pobliżu polany śmierci, gdzie podano im kolację, alkohol ze środkami nasennymi, a nad ranem rozbrojono i wysadzono w powietrze lub rozstrzelano.
W rodzinnej Milówce ma symboliczny nagrobek. Zespół muzyczny Golec uOrkiestra zadedykował pamięci Stanisławy Golec piosenkę pt. „Lawina”. Stanisława Golec prywatnie była ciotką Łukasza i Pawła Golców
Goliński Krzysztof, pseudonim "MIR-JARSKI"
Krzysztof Goliński "MIR-JARSKI" urodził się 9 marca 1921 roku w Krężnicy Jarej. Na początku swojej działalności konspiracyjnej został komendantem ZWZ w Krężnicy Jarej. W 1942 roku został komendantem 14 Placówki AK Okręg Lublin. Skończył leśną podchorążówkę AK, należał do Zakonu Rycerskiego Krzyża i Miecza. Zginął w Bychawie, w Podzamczu 07 czerwca 1944 walcząc z Niemcami. Jechał rowerem na zgrupowanie AK w Woli Gałęzowskiej wioząc tajne dokumenty. Został pochowany na cmentarzu w Krężnicy Jarej. Miejsce śmierci jest upamiętnione pomnikiem.
Gołba Krzysztof Stanisław
Krzysztof Stanisław Gołba urodził się 28 marca 1957 roku w Zabrzu. Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego Śląskiej Akademii Medycznej (1982), w 1987 doktorat, w 2001 habilitacja, w 2011 profesura. Jest lekarzem specjalistą chorób wewnętrznych i kardiologii. W październiku 1980 r. był współorganizatoremNiezależnego Zrzeszenia Studentów w Śląskiej AM, członkiem Tymczasowego Komitetu Założycielskiego NZS ŚAM, od listopada 1980 r. Regionalnego Komitetu Koordynacyjnego NZS Uczelni Górnego Śląska, i w latach 1980–1981 członkiem redakcji „Prosto Mostu”. W lutym 1981 r. był oficjalnym przedstawicielem NZS ŚAM podczas strajku łódzkich studentów. W dniach 16–17 lutego 1981 był współorganizatorem i uczestnikiem strajku studenckiego na Wydziale Lekarskim ŚAM w Zabrzu o rejestrację NZS i członkiem Komitetu Strajkowego. W dniach 3–6 kwietnia 1981 r. uczestniczył w I Krajowym Zjeździe Delegatów NZS w Krakowie, w 1981 r. był reprezentantem studentów w Senacie ŚAM, w 1981 r. współorganizatorem wydziałowej biblioteki NZS, od października do grudnia 1981 r. przewodniczącym Komisji Uczelnianej NZS ŚAM, a listopadzie i grudniu 1981 r. współorganizatorem i uczestnikiem strajku solidarnościowego ze studentami WSI w Radomiu, a także przewodniczącym Komitetu Strajkowego. Po 13 grudnia 1981 r. ukrywał się, następnie wywiózł z uczelni i ukrył powielacz należący do NZS, później wykorzystywany na potrzeby struktur Konfederacji Polski Niepodległej. 18 stycznia 1982 r. został internowany i osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Strzelcach Opolskich i następnie 1 marca 1982 r. zwolniony. W latach 1982–1988 był współorganizatorem i uczestnikiem spotkań samokształceniowych studentów śląskich uczelni. Od 2005 r. członkiem-założycielem i rzecznikiem Stowarzyszenia „NZS 1980” w Katowicach. Jest autorem ponad 100 prac naukowych o tematyce medycznej.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Gołdynia Grzegorz
Grzegorz Gołdynia urodził się 22 lutego 1962 roku w Oświęcimiu. Jest absolwentem Wydziału Lekarskiego Akademii Medycznej w Lublinie (1991). W 1981 r. był kolporterem wydawnictw niezależnych z Bielska-Białej i Krakowa wśród młodzieży szkolnej Oświęcimia. Po 13 grudnia 1981 r. był organizatorem młodzieżowej grupy, złożonej głównie z uczniów Technikum Chemicznego, zajmującej się drukiem ulotek i kolportażem podziemnych pism z Krakowa w Oświęcimiu. 8 maja 1982 r. został zatrzymany, internowany i przetrzymywany w Ośrodku Odosobnienia w Nowym Łupkowie. 8 lipca 1982 r. został zwolniony. Wielokrotnie represjonowany. W latach 1985–1991 studiował na Akademii Medycznej w Lublinie, w 1986 roku był współzałożycielem i działaczem Niezależnego Zrzeszenia Studentów na AM. Po 1989 r. m.in. działacz w Ruchu Obrony Polski, Zjednoczeniu Chrześcijańsko-Narodowym i Porozumieniu Jarosława Gowina.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Gorczyca Michał
Od 1980 r. działacz NSZZ „SOLIDARNOŚĆ” w Sieradzu. Brał udział w przygotowaniu i przebiegu strajku ostrzegawczego w zakładzie w Sieradzu w marcu 1981 r. W po 13 grudnia kontynuował nielegalną wówczas działalnością związkową w ramach Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Ziemi Sieradzkiej oraz Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Rolników Indywidualnych. Podejmował działania mające na celu przywrócenie działalności zawieszonego Związku, organizował zbiórki pieniędzy na pomoc osobom represjonowanym, kolportaż prasy i wydawnictw podziemnych, sporządzanie ulotek i plakatów o treściach związkowych i antykomunistycznych a także w akcje plakatowe. Inwigilowany i rozpracowywany w latach 1981–1989 przez Służbę Bezpieczeństwa. Osadzony za swoją działalność w Zakładzie Karnym w Sieradzu, gdzie przebywał do 1983 r.
Uhonorowany Drzwiami do Wolności Festiwalu NNW. Statuetkę panu Michałowi Gorczycy wręczył Rafał Matysiak -wiceprezydent miasta Sieradza.
Gortat Ryszard Józef
Ryszard Józef Gortat urodził się 8 sierpnia 1951 roku. Był nauczycielem – polonistą w szkołach podstawowych w Miączynie i Chociszewie. W 1980 roku aktywnie działał w Międzyzakładowym Komitecie Założycielskim Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” w Płocku. Był lektorem i przewodniczącym sekcji oświaty regionu płockiego.
W stanie wojennym, mimo nacisków, nie podpisał „lojalki”. 08 października 1989 roku został wybrany na naczelnika gminy Czerwińsk nad Wisłą z rekomendacji NSZZ „Solidarność” rolników indywidualnych. Był pierwszym w Polsce naczelnikiem solidarnościowym. W latach 1990 – 1994 obejmował stanowisko wójta gminy Czerwińsk nad Wisłą. Przez cztery kadencje był radnym powiatu płońskiego, propagujący idee „Solidarności”. Zdobyte przez lata doświadczenie pozwoliło mu na rozwijanie i wdrażanie nowych inicjatyw zgodnych z bieżącymi potrzebami i oczekiwaniami lokalnej społeczności. J
Grabowski Józef
( ur. 1843 r.) W Powstaniu Styczniowym był ochotnikiem do oddziału Dionizego Cetkowskiego. Jako 20-latek został ranny w bitwie pod Mieszkami 22 sierpnia 1863 r. Na wysokości miejscowości Osiek Rosjanie natknęli się na kawalerzystów Cetkowskiego. Według sprawozdania namiestnika Teodora Berga do cara Aleksandra II tu rozpoczęła się bitwa, która przerodziła się w pościg i liczne potyczki na przestrzeni wielu kilometrów, aż do Żoch. Jednym z rannych w tej bitwie, o którym wiemy z zachowanych źródeł był Józef Grabowski. Zmarł 29 października 1863 r. w lazarecie w Drążewie.
Sygnet Niepodległości podczas Retrospektywy Festiwalu NNW w Sońsku w 2024 roku wręczył Jarosław Pachulski a odebrał symbolicznie ks. kan. Krzysztof Jaroszewski.
Grabski Andrzej
Andrzej Grabski był przewodniczącym Komisji Interwencyjnej NSZZ „Solidarność” w Ciechanowie. Urodził się w Poznaniu i pochodzi z rodziny premiera Władysława Grabskiego. W 1939 roku został wysiedlony z rodzinnego majątku w Pawłowicach koło Jarocina w Wielkopolsce. Ukończył studia weterynaryjne. Podczas stanu wojennego prześladowany i często przesłuchiwany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa.
Grocki Władysław
Władysław Grocki urodził się 16 września 1954 roku w Złotoryi. Ukończył Technikum w Zespole Szkół Technicznych Górnictwa Rud w Lubinie ( 1975). W latach 1975-1996 był pracownikiem Zakładu Robót Górniczych KGHM w Lubinie. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”. W dniach 13-17 grudnia 1981 uczestniczył w spacyfikowanym przez ZOMO strajku w ZG Rudna. Od 1985 r. był członkiem Bractwa Oblatów św. Brygidy Dom Głogów. W 1988 r. był współorganizatorem i do 1992 był przewodniczącym Komisji Górniczej „Solidarności” w KGHM. W maju 1988 r. był przewodniczącym strajku w szybie Rudna Zachodnia w ZG Rudna. W latach 1988-1989 był członkiem Regionalnej Komisji Wykonawczej „Solidarność” Dolny Śląsk. W 1989 był uczestnikiem obrad Okrągłego Stołu w podzespole ds. górnictwa. Później nadal działał w „Solidarności”. Od 2006 r. jest na emeryturze.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Gross Józef
Józef Gross – szykanowany przez lata syn ofiary masakry w Zieluniu k/ Żuromina do której doszło 6 października 1942 roku. Teraz wiemy, że Niemcy w odwecie za uwolnienie z miejscowego aresztu partyzantów m.in. Anastazego Kołodziejskiego ps. ”Gromek”, szefa oddziału organizacyjnego NZW, powiesili 20 mieszkańców Zielunia i okolicznych miejscowości. Wśród ofiar był Tadeusz Gross – ojciec Pana Józefa. Pan Józef po wojnie chciał by przetrwała pamięć o tragicznych wydarzeniach. Spotykały go za to liczne szykany, był aresztowany i zmuszany do milczenia przez UB . Prawda o tamtej akcji i hitlerowskim odwecie przez długie lata nie była powszechnie znana. Dopiero niedawno IPN po udostępnił Panu Józefowi dokumenty pokazujące prawdę o tym dlaczego władze komunistyczne przez długie lata zmuszały świadków tamtych wydarzeń do milczenia. Laureat Sygnetu Niepodległości Festiwalu NNW.
Grudziński Leszek Antoni
Leszek Antoni Grudziński urodził się 13 czerwca 1954 roku w Jordanowie Śląskim. W 1974 r. ukończył Technikum Samochodowe w Strzelinie. Od 1971 był pracownikiem kolumny transportowej we Wrocławskim Kombinacie Budowlanym. W latach 70. jako autor tekstów satyrycznych i aktor amatorskich grup kabaretowych był szykanowany przez Urząd Kontroli Publikacji i Widowisk za publiczne wygłaszanie tekstów zakazywanych przez cenzurę. W sierpniu 1980 r. był współorganizatorem strajku w WKB, członkiem Komitetu Strajkowego. Od września 1980 r. działał w „Solidarności”, był członkiem Komitetu Założycielskiego, następnie Komisji Zakładowej. Po 13 grudnia 1981 r. był członkiem podziemnej Tajnej Komisji Zakładowej w WKB, współpracownikiem Regionalnego Komitetu Strajkowego „Solidarność” Dolny Śląsk, a od 14 grudnia 1982 r. przewodniczącym Komitetu Strajkowego w WKB. Od października 1982 r. działał w Solidarności Walczącej, w latach 1984-19 85 uczestniczył w emisjach audycji Radia Solidarność Walcząca. W latach 80. był kolporterem wydawnictw podziemnych, autorem tekstów w niezależnej prasie i prezenterem własnych tekstów literackich i kabaretowych podczas spotkań organizowanych w prywatnych mieszkaniach. Od 1990 r. przebywa na emigracji w Grecji.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
Grudziński Władysław, pseudonim „Pilot”, podporucznik
Podporucznik Władysław Grudziński ps. „Pilot” urodził się 27 listopada 1927 roku w Ruszkowie w powiecie ciechanowskim. W 1945 roku został powołany do Ludowego Wojska Polskiego i skierowany do Oficerskiej Szkoły Lotniczej w Warszawie. Dowiadując się, że musi odbyć przymusowe szkolenie w ZSRR zdecydował się na dezercję. Nawiązał kontakt z partyzantką i 19 stycznia 1948 roku wstąpił do oddziału legendarnego dowódcy Mieczysława Dziemieszkiewicza „Roja”. Pod jego dowództwem przeszedł partyzancki szlak bojowy. Niemal jednocześnie, latem 1948 roku spotkał w Popowie Borowym swą wielką miłość – Anastazję Glinicką. Na przełomie 1949 i 1950 roku „Pilot” został mianowany przez „Roja” sierżantem i dowódcą samodzielnego oddziału. Na skutek donosu 23 czerwca 1950 roku oddział został otoczony na kwaterze w gospodarstwie Smolińskich. Władysław, chcąc chronić ukrywających go ludzi, zdecydował się wraz ze swymi żołnierzami na wyjście w las. Po zaciętej walce, w której na czterech partyzantów rzucono 2 tys. wojsk KBW i UB, wozy opancerzone i samoloty, Władysław Grudziński, Czesław Wilski, Hieronim Żbikowski i Kazimierz Chrzanowski ostatnie naboje przeznaczyli dla siebie. Poeta i marzyciel, autor między innymi ,,Ballady o Roju. W oddziale pełnił funkcję kronikarza i wiele szczegółów z przeżyć oddziału zawdzięczamy jego pamiętnikom, po raz pierwszy opublikowanym w zbeletryzowanej formie w książce „Żona wyklęta” autorstwa Anny Śnieżko. Pisał również dziennik i wiersze nacechowane religijnością i kultem Matki Boskiej.
Gruszczyński Czesław
Czesław Gruszczyński urodził się 13 kwietnia 1920 roku. Mieszkał w Bodzanowie pow. Płock. W czasie okupacji żołnierz Armii Krajowej. Po wkroczeniu Sowietów członek Ruchu Oporu Armii Krajowej. Przyjął ps. Blady. Aresztowany 26 marca 1946 roku za przynależność do WiN i skazany na 2 lata więzienia, zwolniony na mocy amnestii. Po wyjściu z więzienia został współpracownikiem dowódcy patrolu bojowego Grupy Operacyjnej NSZ Wiktora Stryjewskiego ps. „CACKO”. Aresztowany ponownie 13 grudnia 1949 roku. W dniu 10 marca 1950 roku skazany na 8 lat więzienia i dodatkowo utratę praw publicznych na 2 lata oraz przepadek całego mienia.
Gwiazda Andrzej
Andrzej Gwiazda urodził się 14 kwietnia 1935 roku w Pińczowie. W 1940 r. został wywieziony z rodziną do Kazachstanu, w 1946 r. powrócił do kraju, a od 1948 r. mieszka w Gdańsku. W 1966 r. został absolwentem elektroniki na Politechnice Gdańskiej. W grudniu 1970 r. uczestniczył w protestach robotniczych w Gdańsku. 2 listopada 1976 r. był współautorem Listu do Sejmu PRL z wyrazami poparcia dla działań KOR. Od 1977 r. był współpracownikiem Biura Interwencyjnego KOR, następnie KSS KOR, członkiem redakcji niezależnego pisma „Robotnik”. Od 24 kwietnia 1978 r. był współzałożycielem i działaczem Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża, redaktorem niezależnego pisma „Robotnik Wybrzeża”. 16 sierpnia 1980 r. inicjował strajk w Elmorze, był członkiem Prezydium Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Stoczni Gdańskiej, współautorem 21 postulatów, członkiem grupy negocjującej Porozumienia Sierpniowe. Od września działał w „Solidarności”, był wiceprzewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Założycielskiego Gdańsk, wiceprzewodniczącym Krajowej Komisji Porozumiewawczej, w lipcu 1981 r. delegatem na I Walny Zjazd Delegatów Regionu Gdańskiego, członkiem Zarządu Regionu, delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów, członkiem Komisji Krajowej. W wyborach na przewodniczącego Związku przegrał z Lechem Wałęsą. 29 listopada 1981 r. w proteście przeciw metodom kierowania Związkiem przez L. Wałęsę odszedł z Zarządu Regionu. 13 grudnia 1981 r. został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Strzebielinku, następnie Warszawie-Białołęce. 22 grudnia 1982 r. został aresztowany, następnie zwolniony w lipcu 1984 r. na mocy amnestii W następnych latach również wielokrotnie represjonowany. W kwietniu 1987 r. był współzałożycielem Grupy Roboczej Komisji Krajowej domagającej się zwołania Komisji Krajowej w składzie z 1981 r., był sygnatariuszem podpisanego podczas Pielgrzymki Ludzi Pracy we września 1987 r. przez 26 członków KK statutowo ważnego żądania zwołania KK. W kwietniu 1988 r. wyjechał z żoną w kilkumiesięczną podróż do Francji, Wielkiej Brytanii, USA i Kanady, gdzie zbierali pieniądze na działalność podziemia. W 1989 r. był przeciwnikiem okrągłego stołu. W latach 1989-1993 był współzałożycielem i działaczem Wolnych Związków Zawodowych, a w latach 1989-1997 redaktorem reaktywowanego pisma „Poza Układem”. W latach 2007 – 2011 był członkiem Kolegium IPN.
Opracowano na podstawie Encyklopedii Solidarności oraz innych źródeł historycznych.
[display-posts]