8 lutego tego roku mija 71. rocznica stracenia w warszawskim więzieniu majora Zygmunta Szendzielarza “Łupaszki”, dowódcy 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej i oddziałów partyzanckich Wileńskiego Okręgu AK. Z tej okazji 6 lutego w parafii pod wezwaniem świętych Cyryla i Metodego w Hajnówce odbyło się uroczyste wspomnienie żołnierza niezłomnego.
Kolejne pokolenia maja obowiązek pamiętania o takich ludziach jak major Szendzielarz
– mówili uczestnicy mszy świętej w Hajnówce w TVP3. Powtarzano, że major
Zostawił Nam Polakom niezwykłe świadectwo prawdziwej wiary, prawdziwej nadzieji i prawdziwej miłości, miłości do ojczyzny i Polskiego Narodu.
Zgromadzeni uczestniczyli w modlitwie a potem złożono kwiaty przy tablicy upamiętniającej Żołnierza Wyklętego. To dopiero początek uroczystości upamiętniających bohatera. Kolejne uroczystości odbędą się 8 lutego w Białymstoku. Zaczną się o 17:00 nabożeństwem w Archikatedrze Białostockiej. Spotkania okolicznościowe zaplanowano także przed kinem “Ton” oraz przed pomnikiem Armii Krajowej i Danuty Siedzikówny “Inki”.
Wypowiedzieliśmy walkę na śmierć i życie tym, którzy za pieniądze, ordery lub stanowiska z rąk sowieckich mordują najlepszych Polaków.
To słowa majora Zygmunta Szendzielarza.
Kim był “Łupaszka”?
Major Zygmunt Szendzielarz ps.”Łupaszka” urodził się 12 marca 1910 roku w Stryju, w województwie stanisławowskim. Podczas okupacji niemieckiej prowadził działalność niepodległościową na Wileńszczyźnie i Grodzieńszczyźnie. Był dowódcą 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, walczył z Niemcami, ich litewskimi sojusznikami i partyzantką sowiecką. Po rozbiciu grupy wileńskiej, odtworzył zespół na Białostocczyźnie. Odtworzona w ten sposób 5. Brygada Wileńska wiosną 1945 r. liczyła około 200 żołnierzy. Wielokrotnie prowadziła walki z oddziałami Armii Czerwonej, NKWD, KBW, UB i MO.
Po otrzymaniu we wrześniu 1945 r. rozkazu rozformowania brygady, „Łupaszka” przedostał się do Gdańska, gdzie podporządkował się komendantowi eksterytorialnego Wileńskiego Okręgu AK, ppłk. Antoniemu Olechnowiczowi „Pohoreckiemu”. Jego pozwolenie na utworzenie większego oddziału bojowego otrzymał dopiero na początku roku 1946. Wiosną dotarł do Borów Tucholskich, gdzie po raz kolejny rozpoczął odtwarzanie 5. Brygady Wileńskiej. Jeszcze w tym samym roku połączył swój oddział z podlegającą mu 6. Brygadą Wileńską, operującą na Podlasiu i Białostocczyźnie.
Po wojnie walczył więc nadal, tym razem z władzami komunistycznymi. W 1947 r.zwolnił swych podkomendnych ze złożonej przysięgi a sam postanowił powrócić do cywilnego życia. Dotarł na Górny Śląsk, skąd – zagrożony aresztowaniem – przedostał się do Zakopanego. Ukrywał się tam, z krótki przerwami aż do kwietnia 1948 r. Następnym miejscem pobytu „Łupaszki” była Chabówka, z której w połowie czerwca przeniósł się do Osielca pod Jordanowem. Został tam wytropiony przez funkcjonariuszy komunistycznej bezpieki. Aresztowano go nad ranem 30 czerwca 1948 r.
Jego proces rozpoczął się 23 października 1950 roku. Cztery miesiące później ogłoszono wyrok – kara śmierci. ”Łupaszka” zginął z rąk komunistów 8 lutego 1951 roku w więzieniu na Rakowieckiej w Warszawie.
Ciało pogrzebano w tajemnicy, w nieznanym miejscu. W 2013 r. badaczom IPN udało się odnaleźć szczątki Szendzielarza podczas prac prowadzonych w kwaterze „Ł” na Powązkach. Pogrzeb państwowy dowódcy Brygady Wileńskiej AK odbył się w 2016 r. na cmentarzu Powązkowskim.
W 2019 r. w pobliżu domu w Osielcu, w którym ukrywał się i został aresztowany „Łupaszka”, odsłonięto jego pomnik, sfinansowany przez krakowski IPN.
Źródło: Facebook, TVP3, IPN Białystok