W Chełmie na terenie kompleksu dawnych carskich budynków do 2027 roku powinno powstać Muzeum Pamięci Ofiar Rzezi Wołyńskiej oraz Centrum Prawdy i Pojednania im. Prezydenta Lecha Kaczyńskiego. 8 lipca 2023 roku, tuż przed 80 rocznicą “krwawej niedzieli” na Wołyniu, w bibliotece miejskiej pokazano wizualizacje kompleksu. Odbyły się tez trzydniowe uroczystości związane z zachowaniem pamięci o ofiarach Rzezi Wołyńskiej.
W listopadzie 2022 roku, po uprzednim wsparciu finansowym w formie dotacji z rezerwy prezesa Rady Ministrów, chełmski samorząd nabył kompleks dawnych carskich budynków przy ul. Hrubieszowskiej 102. Jak wówczas podkreślano, utworzenie tego typu jednostki w Chełmie jest naturalne ze względu na położenie, historię, a także wielokulturową tożsamość miasta. Chełm jest swoistą bramą na wschód, świadkiem wielu historii – również tych tragicznych.
Celem działalności Centrum będzie nie tylko przedstawienie historii, ale również inicjowanie działań, które doprowadzą do faktycznego pojednania w zakresie tematu Wołynia i dalszego wzmacniania polsko-ukraińskiego partnerstwa.
W Chełmie od 8 do 11 lipca trwają obchody 80. rocznicy “Krwawej niedzieli”. W lipcu 1943 roku apogeum osiągnęła akcja masowej eksterminacji polskiej ludności cywilnej przez ukraińskich nacjonalistów. Zginęło blisko 100 tysięcy osób. Podczas obchodów zaprezentowano koncepcję muzeum, które ma być strażnikiem pamięci o tych strasznych czasach. Prawie 250 osób wzięło udział w biegu patriotycznym pamięć Wołynia. Po raz pierwszy odbył się bieg na dystansie 1943 m.
O Rzezi Wołyńskiej opowiadali w Chełmie dziennikarz Jarosław Gugała wraz ze swoją matką – Marią, która jest bezpośrednio związana z tymi tragicznymi wydarzeniami. Kulminacyjnym punktem obchodów 80 rocznicy tragicznych wydarzeń na Wołyniu był koncert Krzesimira Dębskiego pt. “Litania Wołyńska”. Rodzice słynnego kompozytora cudem uratowali się z rzezi, jaką urządzili Ukraińcy z UPA we wsi Kisielin. Uroczysty koncert zakończyło wykonanie utworu “Litania Wołyńska” na podstawie tekstu autorstwa Krzysztofa Kołtuna. W Chełmie pokazano także film “Wołyń” w reżyserii Wojciecha Smarzowskiego.
Niedźwiedzi gród od dwóch lat znany jest jako miasto pomagające ukraińskim uchodźcom. Ale 80 lat temu Chełm też był schronieniem dla Polaków uciekających przed ukraińskimi bandytami. O tych wydarzeniach ma przypominać skwer pamięci ofiar rzezi wołyńskiej otwarty we wtorek 11 lipca.
Źródło: TVP 3, Facebook, UM Chełm.