W dniach od 9 września do 14 listopada w Muzeum Łazienek Królewskich prezentowany będzie monumentalny obraz Jana Styki “Witold przysięga zemstę Krzyżakom na tle płonącego Kowna”. Ekspozycja objęta jest honorowym patronem między innymi przez Ambasadę Republiki Litewskiej. Wystawa została zorganizowana dla uczczenia 30. rocznicy wznowienia kontaktów dyplomatycznych między Polską a Litwą. Obraz prezentowany będzie w nowo wyremontowanych Stajniach Kubickiego.
Jan Styka, polski malarz i ilustrator był jednym z czołowych przedstawicieli symbolizmu w Polsce i współtwórcą “Panoramy Racławickiej”. “Przysięgę Witolda” namalował w 1901 roku w Paryżu. Styka, podobnie jak Matejko, z dużą dowolnością traktował realia historyczne dotyczące strojów i chronologii, czego przykładem jest obecność na obrazie postaci Witolda, będącego wówczas zaledwie kilkuletnim chłopcem. Artysta skupiał się na warstwie symbolicznej przekazu. Wielki książę, który jest centralną postacią dzieła został przedstawiony w sposób identyczny jak na “Bitwie pod Grunwaldem”. Jego postać zajmuje szczególne miejsce w historii średniowiecznej Litwy. Jan Długosz pisał o nim:
Za naszego wieku utrzymuje się między ludźmi takie zdanie, że z Witoldem żaden współczesny mu książę równać się nie mógł wspaniałością umysłu i skrzętnością w sprawach (…) i jest rzeczą pewną, że wielkość Litwy z nim powstała i z jego śmiercią się skończyła.
Na obrazie ukazani zostali również inni przedstawiciele dynastii Giedyminowiczów – ojciec Witolda Kiejstut i jego brat Olgierd symbolizujący niezachwianą jedność wobec krzyżackiego zagrożenia i reprezentujący młodsze pokolenie książąt Jagiełło, Skirgiełło, Świdrygiełło i Zygmunt Korybutowicz. Obecność kapłana-wróżbity (lit. krivis) podkreśla pogański charakter Litwy, a wojownik odziany w zbroję łuskową, identyczną jak ta noszona przez Jana Žižkę na “Bitwie pod Grunwaldem” Matejki, jedność ze Żmudzią nękaną przez krzyżackie najazdy.
Obraz Jana Styki ze względu na swoją głęboką symbolikę stanowi dla Litwinów równie istotny element dziedzictwa historyczno-kulturowego co malarstwo Jana Matejki dla Polaków. Dzieło na co dzień znajduje się w Muzeum Wojskowym im. Witolda Wielkiego w Kownie, które zakupiło je w 1937 roku od wdowy po twórcy.