Sto lat temu, 29 kwietnia 1924 roku, w miejsce marki polskiej wprowadzony został do obiegu złoty. Zmiana waluty była częścią szerszego programu reform gospodarczych, mających na celu powstrzymanie dławiącej polską gospodarkę hiperinflacji. 8 maja 2024 r. w gmachu Sejmu RP została zaprezentowana wystawa Narodowego Banku Polskiego o polskim złotym.
Wystawia przedstawia historię polskiej waluty. Podczas otwarcia ekspozycji szef Instytutu Pamięci Narodowej dr Karol Nawrocki przypomniał, że Polska po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. musiała zreformować system walutowy, gdyż wówczas w obiegu nadal pozostawały waluty dawnych zaborców:
Warto przypomnieć, że gdy Polska odzyskiwała niepodległość w roku 1918, na terenach rodzącej się Rzeczypospolitej funkcjonowały w obiegu co najmniej cztery waluty: rosyjski rubel, austriacka korona, niemiecka marka i ukraińska hrywna. Polakom w roku 1924, dzięki Władysławowi Grabskiemu i Stanisławowi Karpińskiemu, udało się zbudować system monetarny. Wprowadzić do emisji i obiegu polskiego złotego, który już od stu lat jest odbiciem polskiej historii, jest przewodnikiem po polskiej historii – chwilami skomplikowanej, innym razem pięknej
Monety kolekcjonerskie z okazji 100-lecia polskiego złotego
Narodowy Bank Polski emituje srebrne monety upamiętniające wprowadzenie w 1924 r. waluty odrodzonego państwa polskiego.
Narodowy Bank Polski poinformował, że od jutra – 25 kwietnia – będzie dostępna w sprzedaży nowa moneta kolekcjonerska „100. rocznica wprowadzenia złotego do obiegu”. Rewers monety przedstawia wizerunek rewersu monety o nominale 1 zł z 1924 r. Na monecie umieszczono także wizerunek fragmentu portalu nad wejściem do głównej sali Banku Polskiego SA w Warszawie oraz elementy graficzne banknotu o nominale 100 zł z 1934 r.: po lewej stronie alegoria handlu w postaci Merkurego z kaduceuszem, po prawej – personifikacja przemysłu. Na awersie monety znajduje się wizerunek awersu 1 zł z 1924 r.
Jak doszło do wprowadzenia polskiego złotego?
Po odzyskaniu niepodległości w listopadzie 1918 r. bardzo szybko podjęto decyzję o utworzeniu nowego banku emisyjnego oraz wprowadzeniu nowej waluty polskiej – złotego. Wysiłek związany z odbudową państwa oraz konieczność walki o granice uniemożliwiły jednak szybkie wdrożenie zmian. Dodatkowo niemal od samego początku istnienia odrodzone państwo polskie musiało zmagać się z rosnącą inflacją, która w drugiej połowie 1923 r. przerodziła się w hiperinflację. Nastał kryzys gospodarczy, a sytuacja społeczno-polityczna była bardzo napięta.
„Za reformy i wprowadzenie złotego odpowiedzialny był wywodzący się ze Związku Ludowo-Narodowego minister finansów i ówczesny premierWładysław Grabski” – czytamy w uchwale Sejmu w sprawie uczczenia 100. rocznicy wprowadzenia polskiego złotego. Przypomniano w niej, że złoty został ustanowiony ustawą Sejmu Rzeczypospolitej już w 1919 roku, jednak prace nad polską walutą wstrzymano w związku z wybuchem wojny z bolszewikami.
Postanowienia ustawy z 1919 roku zostały podtrzymane rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 20 stycznia 1924 roku, które w art. 1 stanowiło, że „jednostką monetarną Rzeczypospolitej Polskiej jest złoty, zawierający dziewięć trzydziestych pierwszych części grama czystego złota. Złoty dzieli się na sto groszy”. Powołany tego samego dnia bank emisyjny otrzymał nazwę Bank Polski, a jego pierwszym prezesem został Stanisław Karpiński – pomysłodawca nazwy nowej polskiej waluty, minister skarbu w 1919 roku, senator Związku Ludowo-Narodowego i członek Ligi Narodowej. Bank Polski uroczyście otwarto 28 kwietnia 1924 r.
Źródło:sejm.gov.pl, IPN, NBP.