Na wystawie „Matejko. Malarz i historia” w Muzeum Narodowym w Krakowie udało się zebrać dorobek artysty na tyle liczny, by dać wyobrażenie o istotnych nurtach matejkowskiej twórczości. Wernisaż wystawy odbył się 22 czerwca 2023 roku.
Wielki cykl historyczny malarza jest reprezentowany przez kilka obrazów, wśród nich „Kazanie Skargi”, gdzie po raz pierwszy doszły do głosu najważniejsze cechy malarstwa historycznego Matejki – pomysły na kształtowanie przestrzeni obrazowej i kreowanie znaczeń przez relacje figuralne, które artysta potem aktualizował w związku ze zmieniającą się tematyką swoich prac.
Są na niej również liczne mniejsze prace, w części już zapomniane, dzieła z kolekcji prywatnych i zagranicznych – w tym „Jan Kazimierz na Bielanach”, „Bitwa pod Warną” i „Śmierć Przemysława II w Rogoźnie” oraz wiele wyśmienitych szkiców, zarówno olejnych, jak i rysunkowych, a liczne dyplomy i medale wydane na cześć artysty przypominają o wielkim uznaniu, które żywili dla niego współcześni.
Obecna wystawa różni się od wcześniejszych prezentacji jubileuszowych tym, że w znacznej mierze narusza chronologiczny układ prezentacji. Większość prac gromadzi w działach problemowych: „Obrazowanie historii, Europa Środkowo-Wschodnia, czyli gdzie?, Rzeczpospolita, ale czyja?, Cywilizacja, ale jaka?” i w których dzieła wczesne sąsiadują z późnymi
– czytamy w komunikacie Muzeum Narodowego w Krakowie
Źródło: Muzeum Narodowe w Krakowie.