Każdy zna zdjęcie kina Moskwa w Warszawie z grudnia 1981 roku – przy wejściu do kina plakat filmu “Czas apokalipsy” a przed kinem stający wóz opancerzony. Niezapomniana jest też okładka amerykańskiego “Newsweeka” ze zdjęciem z pierwszej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do ojczyzny. Muzeum Miasta Łodzi otworzyło wystawę prezentującą dorobek autora tych legendarnych zdjęć – wybitnego fotografa Chrisa Niedenthala. Ekspozycja “Niedenthal” podsumowuje 50 lat jego działalności jako fotoreportera.
Uroczyste otwarcie wystawy miało miejsce 17 czerwca 2023 roku. Zgromadziło tłumy, bowiem zwiedzającym o fotografiach opowiadał sam ich autor – Chris Niedenthal. Kolejne takie autorskie oprowadzanie po wystawie odbędzie się 29 lipca.
Ekspozycja „NIEDENTHAL” prezentuje ponad 200 zdjęć z liczącego setki tysięcy zdjęć archiwum autora, zarówno tych mniej znanych, jak i te uznane już za legendarne. Uzupełnieniem są oryginalne okładki magazynu „Time”, artykuły ze zdjęciami, koperty zaadresowane do zagranicznych redakcji oraz jego prywatne pamiątki fotografa – legitymacje prasowe i aparaty fotograficzne, którymi robił słynne zdjęcia.
Wystawę “NIEDENTHAL” można oglądać w Muzeum Miasta Łodzi do 17 grudnia.
Kim jest Chris Niedenthal? Dlaczego dokumentował ważne wydarzenia z historii Polski?
Chris Niedenthal urodził się w 1950 roku w Londynie, w rodzinie polskich emigrantów. Swój pierwszy aparat dostał od rodziców w wieku 11 lat, jako prezent za dobrze zdany egzamin. Dzięki dwóm wujkom, których odwiedzał w czasie wakacji w Polsce, rozwinął pasje fotografii. W wieku 23 lat przyjechał na kilka miesięcy do Polski i został tu na stałe.
Pracował jako fotoreporter prasowy, początkowo był wolnym strzelcem i dokumentował Polskę epoki Gierka. W 1978 roku rozpoczął kilkuletnią współpracę z „Newsweekiem”.
W 1978 roku, po wyborze Karola Wojtyły na papieża, był pierwszym fotoreporterem, który zrealizował reportaż w jego rodzinnym mieście, czyli Wadowicach. W kolejnym roku, podczas pielgrzymki papieża do ojczyzny, zrobił zdjęcie, które trafiło na okładkę „Newsweeka”.
Niedenthal był także – wraz z angielskim dziennikarzem, Michaelem Dobbsem – pierwszym zagranicznym fotoreporterem wpuszczonym do Stoczni Gdanskiej podczas strajku w 1980 roku.
Słynne zdjęcie Czas Apokalipsy Chrisa Niedenthala
14 grudnia 1981, w drugim dniu stanu wojennego, Niedenthal zrobił jedno ze swoich najsłynniejszych zdjęć. Sfotografował wóz opancerzony SKOT stojący przed warszawskim kinem Moskwa i wiszącym na ścianie kina plakatem reklamującym film “Czas Apokalipsy.
W 1984 roku „Newsweek” po raz pierwszy wysłał Niedenthala poza Polskę. Był w Budapeszcie, Pradze i Moskwie. W 1985 roku został fotoreporterem czasopisma „Time” na Europę Wschodnią. 11 sierpnia 1986 ukazał się numer „Time” ze zdjęciem Jánosa Kádára na okładce, za które Chris Niedenthal otrzymał World Press Photo w kategorii „People in the News”. W następnym roku z całą rodzina przeprowadził się na sześć lat do Wiednia. Tam bowiem mieściło się biuro „Time” na Europę Wschodnią. Wrócił do Polski w 1993 roku. Choć politycznie czas się uspokoił, nadal fotografował.
Ten zawód to jest w pewnym sensie misja. Skoro tyle fotografowałem tej naszej historii, przez lata, to uważam, ze nie mogę przestać, muszę udokumentować ten stan, w który popadliśmy teraz. W dawnej Polsce robiłem to dla bardzo ważnych pism światowych, teraz robię to dla siebie
– mówił kilka lat temu.
W ostatnich latach był autorem kilku ważnych społecznie projektów: „Tabu. Portrety nieportretowanych” i „PracujeMy” – o dzieciach i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną. W 2001 roku wspólnie z Tadeuszem Rolke pokazali w Zachęcie wystawę „Sąsiadka” -o relacjach polsko-żydowskich i tolerancji wobec „obcych”. W lutym 2008 zaprezentował wystawę „Listy do syna” – portrety matek i ich dzieci z zespołem Downa. Po 2015 roku wrócił do fotoreportażu.
Źródło: Facebook, Muzeum Miasta Łodzi
Źródło: materiały prasowe, Facebook, Muzeum Miasta Łodzi, Wikimedia Commons.