Janusa Kapusta – malarz, rysownik i scenograf – został laureatem nagrody im. Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego na kongresie Polska Wielki Projekt. Kapusta to wybitny rysownik, który współpracuje z The New York Times” czy „The Wall Street Journal”. To także wynalazca jedenastościennej bryły, którą nazwał K-dron. Wg. niego jest ona „rozmową na temat nieskończoności”
Wielu ludzi pytało mnie, czemu po prawie 40 latach wróciłem do Polski z Nowego Jorku, przecież to centrum świata. Tylko jeśli centrum świata nosimy w swoich głowach, to nie potrzebujemy Nowego Jorku
– mówił laureat po odebraniu nagrody z rąk premiera Mateusza Morawieckiego.
Janusz Kapusta ukończył Wydział Architektury na Politechnice Warszawskiej. Studiował również filozofię w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. W 2010 roku uzyskał stopień doktora na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Współpracuje m.in. z „The New York Times” czy „The Wall Street Journal”. Jest laureatem m.in. nagrody za najlepszy rysunek prasowy opublikowany na świecie, którą otrzymał w Sintrze (Portugalia), pierwszej nagrody na międzynarodowym biennale rysunku prasowego w Teheranie (Iran) czy Grand Prix na międzynarodowym konkursie w Ankarze upamiętniającym 80. rocznicę Republiki Tureckiej.
W 1981 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Planował, że pobędzie w Nowym Jorku chwilę, zobaczy czym jest Ameryka i wróci do kraju. Ogłoszony w Polsce stan wojenny sprawił, że pozostał w Stanach. Ten okres wyznaczają artystyczne dokonania: bibliofilskie wydanie “Zniewolonego umysłu” Czesława Miłosza, wystawa obrazów realistyczno-abstrakcyjnych w galerii Andre Zarre’a i fascynacja geometrią. Jak sam wspomina, 11 stycznia 1985 r. wydarzył mu się K-dron. Dziesięć lat później opisał to wydarzenie w książce ,”K-dron – opatentowana nieskończoność” (1995r.). Bryła – jedyna na świecie znalazła swoje miejsce w mieście Koło. Różne jej wariacje znajdują się w Elblągu, Wolsztynie, Poznaniu, Lublinie, a ostatnio lustrzana wersja na zamówienie prof. Andrzeja Szczerskiego została umieszczona na stałej ekspozycji w Muzeum Narodowym w Krakowie.
Dla Janusza Kapusty wyzwaniem stała się kwestia wizualizacji nieskończoności. Pierwszy rysunek jego K -drona powstał jeszcze w Polsce. Zabrał go ze sobą do Ameryki i pewnej styczniowej nocy roku 1985 w pracowni na nowojorskim Brooklynie próbował na podstawie pierwszego szkicu stworzyć przestrzenny model nieskończoności.
Studiując, nagle dostrzegł nową nieznaną mu dotąd bryłę, która pojawiła się wśród figur, jakie kleił. Dokończył ją i doznał olśnienia, że oto odkrył nowy uniwersalny kształt, za pomocą którego można zbudować cały świat. Pobiegł z tą wspaniałą wiadomością o odkryciu do żony śpiącej w innym pokoju. „Jesteśmy milionerami!” – zawołał radośnie. Odpowiedziała z wyrzutem: „I czy to jest powód, żeby mnie budzić?”. Dopiero kilka lat później bryła otrzymała nazwę. Artysta wspominał: „Ponieważ bryła ma 11 ścian, a jedenastą literą angielskiego alfabetu jest K, nazwałem ją K-dron. Poza tym w jednej z elewacji kształt ma formę litery K i, ku uciesze spostrzegawczych, moje nazwisko zaczyna się również na tę literę”.
Artysta wierzy, „że w przyszłości, kiedy K-dron trafi »pod strzechy« umysłów, sprowokuje i wymusi nowe, nieprzewidywalne zdarzenia”. I dodaje:
Uważam, że K-dron jest tak sensownym, wzbogacającym i uatrakcyjniającym życie kształtem, że jeżeli świat go nie zechce, to mnie taki świat trochę nie interesuje.
Kilka lat temu premier Mateusz Morawiecki wybrał K-dron na logo Polski innowacyjnej, a sam kształt został użyty w projekcie ekspozycji na największych na świecie międzynarodowych targach w Hannoverze w Niemczech.
Układy K-dronów mogą być aranżowane na wiele różnorakich sposobów, jakkolwiek każdy z nich bardzo dobrze oddziałuje ze światłem i cieniem. Wraz ze zmianą kąta padania światła tworzą się nowe wzory. Jest wykorzystywany do projektowania elewacji budynków, zabawek, gier, wyrobów jubilerskich czy nawet kołpaków samochodowych. Zastosowań tej bryły jest bardzo dużo – Janusz Kapusta opisał 50 zastosowań w swojej książce, a w kwietniu 2001 roku mówił o znalezieniu już 168.
Źródło: Kongres Polska Wielki Projekt, Twitter, Radio Gdańsk, wszystkoconajwazniejsze.pl, e-kolo.pl, Facebook, Wikimedia commons.