W ramach obchodów 228. rocznicy Wybuchu Insurekcji Kościuszkowskiej w piątek 22 kwietnia 2022 roku Muzeum Niepodległości w Warszawie oraz Polska Fundacja Kościuszkowska zapraszają na Wszechnicę Kościuszkowską.
Uroczystość zacznie się w samo południe ceremonią pod pomnikiem Tadeusza Kościuszki (Plac Żelaznej Bramy w Warszawie) z udziałem pocztów sztandarowych oraz asysty żołnierzy Wojska Polskiego. Potem uczestnicy wydarzenia przemaszerują pod Grób Nieznanego Żołnierza z biało-czerwoną flagą o długości 100 metrów, a także flagami Stanów Zjednoczonych, Francji i Szwajcarii.
Uroczystości zakończy o 14:00 Sesja Kościuszkowska w Pałacu Przebendowskich/Radziwiłłów w al. Solidarności 62. Mowa będzie o Insurekcji Warszawskiej oraz amerykańskich wątkach w biografii Tadeusza Kościuszki. W dyskusji udział wezmą wybitni naukowcy od lat zajmujący się tą problematyką: prof. dr hab. Marian Marek Drozdowski, prof. dr hab. Izabela Rusin, dr Andrzej Żak.
To nie wszystkie atrakcje zaplaowane na piątek bowiem podczas spotkania zaprezentowane zostaną unikatowe artefakty z epoki, którymi posługiwał się Naczelnik – busola, prochownica, sakiewka wyszyta przez Tadeusza Kościuszkę, a także przybornik fortyfikatora z jego inicjałami.
Organizatorzy spodziewają się też udziału w uroczystości Marka Brzezińskiego, Ambasadora Stanów Zjednoczonych w Polsce. Wydarzenie odbywa się pod honorowym patronatem Marszałka Województwa Mazowieckiego.
Czym była Insurekcja Kościuszkowska ?
Insurekcja była polskim powstaniem narodowym przeciw Rosji i Prusom w 1794 roku, które obejmowało również insurekcję warszawską, wileńską, kurlandzką, wielkopolską i kilka innych.
Rozpoczęła się 12 marca 1794, gdy generał Antoni Józef Madaliński odmówił poddania się redukcji I Wielkopolskiej Brygady Kawalerii Narodowej i na jej czele wyruszył z Ostrołęki w kierunku Krakowa. Zakończyła się 16 listopada 1794, gdy ostatnie oddziały powstańcze skapitulowały przed Rosjanami w Radoszycach. Jednak walki wciąż trwały do połowy grudnia w Wielkopolsce i na Kujawach.
Jednak za oficjalną datę rozpoczęcia insurekcji uznaje się 24 marca. Po odprawie oficerów garnizonu krakowskiego Tadeusz Kościuszko wraz z Józefem Wodzickim udali się na mszę do kościoła kapucynów, po wysłuchaniu której w domku loretańskim złożyli u stóp ołtarza szable, które zostały poświęcone przez gwardiana. Następnie ująwszy szable w dłonie ślubowali, że gotowi są oddać swoje życie dla obrony ojczyzny.
Około godziny 10 na rynku krakowskim pojawił się Tadeusz Kościuszko, po czym odczytano akt powstania oraz Kościuszko złożył przysięgę:
Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego.
Akt powstania nadawał Kościuszce tytuł Najwyższego Naczelnika Siły Zbrojnej Narodowej i składał w jego ręce całkowitą władzę.
Powstanie zakończyło się całkowitą klęską, po której nastąpił III rozbiór Polski. Na Syberię zesłano około 20 000 powstańców. Generałowie rosyjscy w nagrodę za stłumienie powstania obdarzeni zostali dobrami w polskich ekonomiach lub zostały im nadane ziemie skonfiskowane uczestnikom powstania.
Niemniej w ciągu 8 miesięcy powstania strona polska zmobilizowała do walki około 150 000 ludzi, z tego blisko 100 000 do służby w oddziałach regularnych, 50 000 służyło w milicji i pospolitym ruszeniu. W obozach i w powstańczych oddziałach liniowych przebywało 70 000 ludzi.
