27 września 1939 r. powołano do życia Służbę Zwycięstwu Polski, która dała początek istnieniu Polskiego Państwa Podziemnego. Jego sprawnie działające konspiracyjne struktury stanowiły fenomen na skalę światową. W tym roku obchodzimy 82 rocznicę powstania służby.
SZP powołana w oblężonej przez Niemców Warszawie miała być cywilno-wojskową tajną organizacją kontynuującą opór przeciw okupantom nawet po nieuniknionej już wówczas klęsce kampanii wrześniowej. Na jej czele stanęli gen. Michał Tokarzewski-Karaszewicz i prezydent Warszawy Stefan Starzyński.
Już w listopadzie 1939 r. gen. Władysław Sikorski podzielił polskie struktury podziemne na pion wojskowy i cywilny. Pierwszy z nich stanowił Związek Walki Zbrojnej (późniejsza Armia Krajowa) powierzony dowództwu gen. Stefana Roweckiego. Równolegle trwało formowanie struktur cywilnych zakończone wysłaniem w grudniu 1940 r. delegatów rządu na kraj.
Do podstawowych zadań Państwa Podziemnego należało przygotowanie kraju do walki z okupantem. W tym celu prowadzono szkolenia wojskowe oraz zdobywano broń i zaopatrzenie. Istotną rolę odgrywała też działalność wywiadowcza zapewniająca aliantom informacje o sytuacji na terenie okupowanej Polski i bieżących działaniach Niemców. Zajmowano się wreszcie akcjami propagandowymi i edukacyjnymi. Wydawano tajną prasę, rozwieszano ulotki i plakaty, prowadzono tajne nauczanie.
Cały czas trwały również działania skierowane bezpośrednio przeciwko hitlerowskiemu aparatowi terroru. Prowadzono walki partyzanckie i wykonywano wyroki śmierci wydawane na zbrodniarzy wojennych i kolaborantów.
Reakcji polskich struktur podziemnych wymagała też sytuacja polskich Żydów. W tym celu powołano Radę Pomocy Żydom „Żegota” zajmującą się pomocą ludności przetrzymywanej w gettach i ukrywaniem zbiegłych Żydów. Szczególną uwagę poświęcano żydowskim dzieciom ukrywanym w polskich rodzinach, sierocińcach i klasztorach.
Najważniejszymi z działań Polskiego Państwa Podziemnego była Akcja „Burza” rozpoczęta w 1943 r. i organizacja powstania warszawskiego. Wraz z postępami Armii Czerwonej struktury polskiego podziemia były bezlitośnie likwidowane, ze względu na zagrożenie jakie stanowiły dla nowej komunistycznej władzy.
Od 1998 r. 27 września świętowany jest jako Dzień Polskiego Państwa Podziemnego. Uroczystości z udziałem władz państwowych i samorządowych odbyły się z tej okazji w wielu polskich miastach.
Oprac. na podstawie: muzhp.pl