W najbliższy weekend, 26 i 27 lutego w Helu odbędą się obchody upamiętniające Admirała Floty Józefa Unruga połączone z odsłonięciem tablicy memoratywnej na frontonie kościoła pw. Bożego Ciała w Helu. Uroczystości organizuje Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych.
Uroczystości zaplanowano z okazji przypadającej na 28 lutego 49 rocznicy śmierci Admirała. Znakomity i legendarny dowódca Polskiej Floty, od 1955 roku mieszkał we Francji, gdzie przez pewien czas zatrudniał się jako zwykły kierowca ciężarówki. Zmarł w wieku 88 lat, 28 lutego 1973 roku. W testamencie zastrzegł, że jego prochy mogą wrócić do Polski wówczas, gdy godny pochówek znajdą trzej zamordowani przez komunistów (w 1952 r.) oficerowie Marynarki Wojennej – Stanisław Mieszkowski, Jerzy Staniewicz i Zbigniew Przybyszewski. Pragnienie admirała zostało spełnione. Po ich śmierci, w 2018 roku, śp. Józef Unrug i jego żona Zofia spoczęli w Kwaterze Pamięci na Cmentarzu Marynarki Wojennej w Gdyni.
Admirał od młodości związany był z morzem, najaktywniejsze lata swego życia przeżył w odrodzonej Polsce. Jako dowódca Floty był twardy i bezkompromisowy. Był twórcą polskiej Marynarki Wojennej, kupił dla niej pierwszy okręt, by następnie dowodzić obroną Wybrzeża we wrześniu 1939 r. Osobiście wziął na siebie odpowiedzialność za decyzję o kapitulacji Helu 2 października 1939 r.
Uroczystości w Helu zaplanowano na dwa dni. Poniżej prezentujemy plan wydarzeń.
26 lutego 2022 r.
14.00 – złożenie wieńców i wiązanek kwiatów na grobie Admirała Floty
Józefa Unruga i Jego Małżonki w Kwaterze Pamięci Cmentarza Marynarki Wojennej
w Gdyni Oksywiu
27 lutego 2022 r.
10.00 – złożenie wieńców i wiązanek kwiatów w kwaterze obrońców Helu poległych w wojnie obronnej 1939 roku spoczywających na cmentarzu komunalnym w Helu
10.30 – złożenie wieńców i wiązanek kwiatów przed pomnikiem Obrońców Helu z 1939 roku
11.00 – uroczysta Msza św. w intencji Admirała Floty Józefa Unruga w kościele pw. Bożego Ciała w Helu
12.00 – uroczyste odsłonięcie tablicy upamiętniającej Admirała Floty Józefa Unruga połączone z apelem pamięci oraz złożeniem wieńców i wiązanek kwiatów.
Kim był twórca legendy polskiej marynarki wojennej Admirał Józef Unrug
Urodził się 7 października 1884 r. w Brandenburgu. Jego ojcem był mjr. Tadeusza Gustaw Unrug a matką hrabianka Izydora von Bünau. Miał niecodzienne dzieciństwo – z matką mówił po niemiecku, z obojgiem rodziców po francusku, a języka polskiego uczył się od ojca. Chociaż Unrugowie wywodzili się ze starego rodu niemieckich baronów, generał królewskiej pruskiej gwardii nie ukrywał swej polskiej tożsamości.
Po ukończeniu gimnazjum w Dreźnie przeszedł trzyletnie przeszkolenie w Akademii Morskiej w Kilonii, które ukończył w 1907 r. w stopniu porucznika marynarki (Leutnant zur See). Na tym nie skończył nauki. Przeszedł także szkolenie minowo-torpedowe, kształcił się w nawigacji podwodnej i strategii prowadzenia podwodnej walki. To ostatnie okazało się szczególnie przydatne podczas I wojny światowej – od 1915 do 1919 r. Unrug był najpierw zastępcą dowódcy, a później dowódcą właśnie na okrętach podwodnych.
Po zakończeniu działań wojennych zdecydował się opuścić armię niemiecką i wstąpić do polskiej. Jego ojciec wszak posiadał majątek Sielec koło Żnina i on właśnie był domem rodzinnym Józefa. W jego żyłach płynęła również polska krew, a to za sprawą babki, Anny Kurnatowskiej. Unrug przybył do wolnej już Polski i zgłosił się do służby w armii.
Ze stopniem kapitana rozpoczął służbę jako kierownik Wydziału Operacyjnego w Sekcji Organizacyjnej Departamentu Spraw Morskich w Warszawie, a następnie Szefa Sztabu Dowództwa Floty. Floty, której kondycja musiała być mocno frustrująca dla kogoś, kto miał doświadczenie we flocie niemieckiej. Kpt. Unrug za własne pieniądze kupił więc pierwszy polski okręt ORP „Pomorzanin”. Gest kapitana został doceniony – w 1925 został dowódcą floty polskiej w Gdyni, od 1932 r. już w stopniu kontradmirała. Funkcję tę pełnił do 24 sierpnia 1939 r., kiedy został Dowódcą Obrony Wybrzeża, podległym bezpośrednio Naczelnemu Wodzowi Polskich Sił Zbrojnych gen. Edwardowi Śmigłemu-Rydzowi.
Od 1 września do 2 października dowodził obroną Helu. Okres od momentu kapitulacji do 29 kwietnia 1945 roku spędził w niewoli, w sześciu obozach jenieckich. X B Nimburg, XVII C Spittal, II C Woldenberg, VII B Sandbostel, IV C Colditz, X C Lubeka, a od 1941 r. VII A Mürnau. Po opuszczeniu oflagu VII A w Mürnau w Bawarii, udał się do Wielkiej Brytanii, gdzie został mianowany I zastępcą szefa Kierownictwa Marynarki Wojennej w Londynie. 2 września 1946 roku został awansowany do stopnia wiceadmirała. Od 8 marca 1947 roku pełnił funkcję zastępcy Generalnego Inspektora Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia i na nim spoczywał ciężar działań związanych z demobilizacją personelu sił morskich. W 1948 roku po demobilizacji, wyjechał wraz z rodziną do m. Agadir w Maroku, gdzie pracował przy załadunkach na statki. Następnie przeniósł się do Francji i zamieszkał w Domu Polskim w Lailly en Val pod Orleanem.