Upamiętnienie Stanisława Sędziaka w Szczecinie

przez Anna Cholewa

5 września na placu apelowym 14. Zachodniopomorskiej Brygady Obrony Terytorialnej przy ulicy Metalowej w Szczecinie odsłonięto tablicę upamiętniającą ppłk. Stanisława „Wartę” Sędziaka będącego patronem jednostki, ufundowaną przez szczeciński oddział IPN. Uroczystość została połączona z przysięgą wojskową nowych żołnierzy WAT.

Stanisław Sędziak urodził się 7 września 1913 roku w Gwizdałach w powiecie Węgrowskim. Po zdaniu matury w 1934 r. wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej, którą ukończył w 1936 r. W stopniu podporucznika został przydzielony do 3. Dywizji Piechoty Legionów w Chełmie w ramach której dowodził jednym z plutonów 7 Pułku Legionów.
W trakcie kampanii wrześniowej walczył w rejonie Puław i Kazimierza Dolnego. Brał też udział w II Bitwie Tomaszewskiej. W nocy z 17 na 18 grudnia 1939 roku Stanisławowi Sędziakowi udało się przekroczyć granicę słowacką w okolicach Piwnicznej. Następnie przez Węgry i Jugosławię udał się do Francji gdzie wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Po agresji III Rzeszy na Francję został ewakuowany 30 czerwca 1940 roku z portu Saint Jean-de-Luz przez kanał La Manche docierając do Liverpoolu.

W Wielkiej Brytanii Sędziak kontynuował służbę wojskową w batalionie szkolnym, a następnie jako dowódca plutonu 7. Kompanii 3. Batalionu 1. Brygady Strzelców. Na początku 1941 r. ukończył I kurs Wyższej Szkoły Wojennej ze stopniem oficera dyplomowanego. Pod koniec roku zgłosił się do służby na terenie okupowanej Polski. Otrzymał przeszkolenie dywersyjne i w nocy z 3 na 4 września 1942 r. został zrzucony w okolicach Czatolina. Następnie przedostał się do Warszawy.
Od października 1942 r. Stanisław Sędziak służył jako dowódca sztabu Okręgu Nowogródek Armii Krajowej. Za osiągnięcia w organizacji tamtejszych oddziałów partyzanckich został odznaczony dwukrotnie Krzyżem Walecznych i Orderem Virtutti Militari.

Po wkroczeniu sowietów nie stawił się na zorganizowaną przez nich w Boguszach odprawę dla oficerów AK, unikając w ten sposób aresztowania przez NKWD. Po wojnie pozostawał w konspiracji. Był szefem sztabu Okręgu Białystok AK, a następnie jego dowódcą. 4 stycznia 1947 r. został aresztowany i po długotrwałym śledztwie i torturach skazany na śmierć. Wyrok został później zamieniony na dożywocie.

W 1957 roku został zwolniony z więzienia. Zmarł 2 sierpnia 1978 roku w Toruniu.

Opracowano na podstawie:

  • https://szczecin.ipn.gov.pl/pl9/aktualnosci/149443,Odsloniecie-tablicy-pamiatkowej-ku-czci-Stanislawa-Sedziaka-Szczecin-5-wrzesnia-.html
  • http://elitadywersji.org/stanislaw-sedziak-cichociemny/
  • http://www.polska-zbrojna.pl/Mobile/ArticleShow/30660

Polecane artykuły

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Akceptuj Czytaj więcej