75 lat temu, 8 czerwca 1949 roku, ukazała się powieść “Rok 1984” George Orwella. Powieść przez wiele lat zakazana w PRL- u. Opisuje świat systemu socjalistycznego, gdzie nie ma wolności słowa a nawet wolności myśli, nad czym czuwa Policja Myśli.
Wszechobecne teleekrany pełnią także funkcję kamer szpiegowskich, widzą wszystko i wymuszają bezwzględne posłuszeństwo. Ministerstwo Pokoju zajmuje się ciągłymi działaniami wojennymi a Ministerstwo Prawdy nieustannym fabrykowaniem fałszywych wiadomości. To tu pojawia się po raz pierwszy “nowomowa”. Dziś, kiedy w internecie pojawią się coraz więcej fake newsów, odżywa orwellowska wizja kontrolowanego społeczeństwa
Kto rządzi przeszłością, w tego rękach jest przyszłość; kto rządzi teraźniejszością, w tego rękach jest przeszłość.
Orwell napisał powieść futurystyczną pod wpływem kontaktu z praktyczną stroną systemu stalinowskiego, do jakiego po raz pierwszy doszło w Hiszpanii w 1936 roku (w czasie wojny domowej), gdzie pojechał jako dziennikarz i sympatyk strony republikańskiej. Wspomnienia niedalekiej przeszłości pozwoliły wykreować mu antyutopijny porządek świata w fikcyjnej przyszłości.
Jako sympatyk antystalinowskiej partii POUM był zmuszony uciec przed zorganizowaną przez INO NKWD (por. Aleksandr Orłow) nagonką i egzekucją. Swoje przeżycia opisał w zbiorze reportaży “W hołdzie Katalonii”.
Celem władzy jest władza
Pierwsze polskie tłumaczenie – Juliusza Mieroszewskiego – opublikowane zostało na emigracji w Instytucie Literackim w Paryżu w roku 1953. W PRL powieść Orwella była zakazana przez cenzurę. Pierwsze oficjalne wydanie (KIK – PIW) ukazało się w roku 1988.