Mija 80 rocznica śmierci Tadeusza Zawadzkiego ps. “Zośka”, podporucznika Armii Krajowej, harcmistrza i członka Szarych Szeregów. Jednego z głównych bohaterów książki “Kamienie na Szaniec”, które powstały na podstawie relacji spisanych przez Zawadzkiego. Ginąc za Polskę w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943 roku miał zaledwie 22 lata. Co warto o nim wiedzieć?
Zawsze raczej byłem sam. W szkole nie miałem kolegów, bliskich przyjaciół, przyjaźniłem się z wieloma, lecz właściwie z żadnym do końca szkoły nie związałem się silnymi więzami koleżeństwa. Swój czas wolny spędzałem przeważnie sam lub z rodziną, w której czułem się najlepiej (Tadeusz Zawadzki)
Ciekawostki o Tadeuszu Zawadzkim pseudonim „Zośka”
- Był instruktorem harcerskim, harcmistrzem, podporucznikiem AK, komendantem Grup Szturmowych na terenie Warszawy, jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego pt. „Kamienie na szaniec”.
- Urodził się w Warszawie w 1921 roku. Jego ojciec był znanym chemikiem i profesorem Politechniki Warszawskiej.
- Uczył się w słynnym warszawskim gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie razem z Janem Bytnarem (Rudym), Aleksym Dawidowskim (Alkiem) oraz Krzysztofem Kamilem Baczyńskim.
- W czasie II wojny w Warszawie był bardzo aktywnym uczestnikiem tzw. małego sabotażu. Za największą liczbę wymalowanych „kotwic” na terenie zamieszkiwanej dzielnicy, Zawadzki otrzymał od Komendanta Głównego „Wawra”, popularnego też później Aleksandra Kamińskiego, honorowy, ale i prestiżowy pseudonim „Kotwicki”. Wraz ze swoim hufcem Kotwicki uczestniczył również w akcji „N” (czyli w prowadzonej dywersyjnej propagandzie w języku niemieckim).
- Odegrał kluczową rolę w zorganizowaniu Akcji pod Arsenałem, uwalniającej 21 więźniów z rąk Gestapo – w tym Jana Bytnara “Rudego”.
- W ostatnich dniach kwietnia 1943 Tadeusz spisał, za namową swego ojca, krótką relację, która opisała działalność „Pomarańczarni” i Szarych Szeregów, ale i przebieg słynnej akcji pod Arsenałem. Stała się ona później podstawą do napisania przez Aleksandra Kamińskiego utworu „Kamienie na szaniec”.
- Zginął w nocy z 20 na 21 sierpnia 1943 w ataku na strażnicę Grenzschutzpolizei w Sieczychach k. Wyszkowa uczestnicząc w akcji „Taśma” jako obserwator. W miejscu jego śmierci znajduje się tablica pamiątkowa.
- Pochowany został na cmentarzu Powązki Wojskowe w Warszawie (kwatera A20-6-23)
- Jego pseudonim przyjął i nosił batalion Armii Krajowej Szarych Szeregów – Batalion Zośka.
- We włoskiej „Enciclopedia Cattolica” z 1952 roku pod hasłem „Polonia” można odnaleźć informację, że „Kamienie na szaniec”, czyli utwór z Zawadzkim w jednej z głównych ról, stanowi „najgłośniejszy i najbardziej charakterystyczny tekst literacki z okresu drugiej wojny światowej”
- Z zachowanych materiałów autobiograficznych wynika, że pomimo swego pełnego zaangażowania w pracę harcerską i choć non stop był otoczony kolegami, czuł się i pozostawał samotnikiem.
- Odznaczony Orderem Virtuti Militari V klasy oraz dwukrotnie Krzyżem Walecznych.
Relacja Tadeusza Zawadzkiego dzięki, której powstały „Kamienie na szaniec”
Wspomnienia Tadeusza Zawadzkiego. Źródło: Wikimedia Commons.
Źródło: Zyciorysy.info, Wikimedia commons.