Do Polski wraca kolejna strata wojenna – obraz „Madonna z Dzieciątkiem” z przełomu XVI i XVII wieku, przypisywany włoskiemu artyście Alessandro Turchiemu. “Pierwszy raz mamy okazję ogłosić powrót dzieła odnalezionego w Japonii. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy się do tego przyczynili” – powiedział wicepremier, minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński podczas briefingu prasowego w siedzibie MKiDN. Uroczystość przekazania stronie polskiej dzieła, będącego stratą wojenną z pałacu w Przeworsku, odbyła się 31 maja w Ambasadzie RP w Tokio.
„Madonna z Dzieciątkiem” jest pierwszą w historii polską stratą wojenną odnalezioną na Dalekim Wschodzie. Obraz został zauważony i zidentyfikowany na aukcji w Tokio w styczniu 2022 r. dzięki specjalnym narzędziom informatycznym, z których korzystają pracownicy Departamentu Restytucji Dóbr Kultury MKiDN. Dom aukcyjny Mainichi Auction Inc.,po zapoznaniu się z historią dzieła i jego losami i w porozumieniu z posiadaczem obrazu, zdecydował się zwrócić dzieło do Polski bez żadnych kosztów.
Dzieło znajdowało się na słynnej liście sporządzonej w 1940 r. przez niemieckiego funkcjonariusza, jednego z największych zbrodniarzy wobec polskiej kultury, Kajetana Mühlmanna. Zawierała ona 521 najcenniejszych obiektów, wśród których była m.in. „Dama z gronostajem” Leonarda da Vinci, „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta, ale także nieodnaleziony do tej pory „Portret młodzieńca” Rafaela. Bezpośrednio po wojnie duża część zabytków z tej listy powróciła do Polski. Później był to już tylko jeden obraz – „Schody pałacowe” Francesco Guardiego. „Madonna z Dzieciątkiem” to drugie dzieło z tej listy, które od tamtego czasu wraca do Polski
– powiedział Gliński. Obraz pochodzi z kolekcji Lubomirskich z Przeworska. Najprawdopodobniej będzie go można oglądać we Wrocławiu w Muzeum Książąt Lubomirskich. Tę inwestycję realizuje Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Być może wcześniej dzieło trafi również na chwilę do Muzeum Regionalnego w Przeworsku.
Pierwszym znanym archiwalnym dokumentem potwierdzającym obecność w polskich zbiorach obrazu pt. „Madonna z Dzieciątkiem” jest „Spis obrazów olejnych, rycin i medalionów oraz broni w pałacu Henryka Lubomirskiego w Przeworsku” z 1823 roku. W dokumencie wskazano wcześniejszego właściciela dzieła, jakim był Stanisław Kostka Potocki. Najprawdopodobniej zakupił on obraz w czasie jednej ze swoich licznych podróży do Włoch pomiędzy rokiem 1772 a 1797. W momencie wybuchu II wojny światowej dzieło znajdowało się w pałacu Lubomirskich w Przeworsku, który znalazł się wówczas pod okupacją niemiecką. Podstawę przeworskich zbiorów stanowiła galeria obrazów, kolekcja rzeźb, zbrojownia oraz archiwum rodowe. W czasie II wojny światowej obraz został wywieziony do Niemiec, gdzie ślad po nim zaginął. Pod koniec lat 90. XX wieku dzieło zostało sprzedane na aukcji w Nowym Jorku.
Źródło: gov.pl/ materiały prasowe