W czasie II Wojny Światowej wskutek działań wojennych oraz brutalnej polityki okupantów mającej na celu zniszczenie polskiej tożsamości, Polska na zawsze utraciła część przedwojennego dziedzictwa kulturalnego. Co straciliśmy i jak wielką miało wartość dla naszej tożsamości przybliży w czasie drugiej edycji Festiwal Kultury Utraconej. To autorski projekt Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, który odbędzie się w dniach 29 kwietnia–27 maja 2023 r.
W programie festiwalu m.in. prelekcja, wernisaż i spektakl słowno-muzyczny „Witkacy – dzieło utracone”, „Pomorze w przedwojennych filmach dokumentalnych”, koncerty muzyki klasycznej a także ludowej w wykonaniu Zespołu „Śląsk” oraz spektakl o Tamarze Łempickiej.
1 września 1939 r. rozpoczęła się wojna, która pozbawiła życia kilkadziesiąt milionów istnień ludzkich. Przeobraziła geopolityczny porządek świata. Doprowadziła również do nieodwracalnych, niemożliwych do oszacowania strat w światowej kulturze. Sytuacja Polski była szczególnie dramatyczna. Wskutek działań wojennych oraz brutalnej polityki okupantów mającej na celu zniszczenie polskiej tożsamości na zawsze utracono część przedwojennego dziedzictwa. Ciągłość kultury została brutalnie przerwana. Jednym z zadań Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku jest przypominanie o skutkach i skali tych strat. Festiwal Kultury Utraconej w sposób naturalny wpisuje się w hasło „Kultura wielu wymiarów”, które przyświeca działalności Muzeum. Jego stałym i niezmiennym celem jest przybliżenie strat, które polska kultura poniosła w latach 1939–1945 – zarówno w sferze duchowej, jak i materialnej. Wyjątkowy dorobek artystyczny II Rzeczpospolitej i jego fenomen przypominamy na przykładzie wybranych twórców i ich dzieł.
– mówi. dr hab. Grzegorz Berendt, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku
W czasie festiwalu w koncercie „To co nam pozostało” zabrzmią zachowane utwory niedocenionego polskiego kompozytora Eugeniusza Morawskiego Dąbrowy (1876–1948) – „Ulalume i Nevermore” – poematy symfoniczne według Edgara Allana Poe, oraz „Świtezianka” – balet w dwóch aktach. Większość dzieł kompozytora spłonęła podczas Powstania Warszawskiego. To, co pozostało, odtworzono z pamięci osób bliskich oraz na podstawie głosów poszczególnych instrumentów „widniejących w strzępach nut”. Eugeniusz Morawski otrzymał Nagrodę Państwową w 1933 r., za balet „Świtezianka” wystawiony przez warszawski Teatr Wielki w 1931 r.
Podczas koncertu „Z zadrą w sercu” można będzie posłuchać piosenek pochodzących z płyty „Płyta z zadrą w sercu” Jazz Bandu Młynarski-Masecki. Skupiają się one wokół ducha dwóch postaci: Adama Astona – najwybitniejszego przedwojennego polskiego śpiewaka rozrywkowego, oraz Henryka Warsa – najważniejszego polskiego przedwojennego pianisty, aranżera i kompozytora.
Na pokazie „Pomorze w przedwojennych filmach dokumentalnych” będzie można zobaczyć materiały archiwalne dotyczące przedwojennego Pomorza. Zaślubiny z morzem, Pomorze, Szlakiem Mew, Batory – pierwszy rejs do Nowego Jorku. Pośród wybranych filmów pojawi się również materiał pochodzącego z kroniki niemieckiej dotyczący września 1939 r. Materiały pochodzą z czyszczenia i skanowania prywatnych archiwów w latach 2006–2008, od krewnych autorów lub są pozostałością po klubach filmowych funkcjonujących w okresie PRL. Niektóre materiały zostały nakręcone przez agentów brytyjskiego wywiadu – oficerów na ORP Błyskawica, ORP Gerland i ORP Burza. Najciekawsze z nich to materiały z prywatnych zbiorów otrzymane od znajomej Jana Zumbacha – pilota Dywizjonu 303.
Źródło: Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Facebook.