57. rocznica śmierci płk. Ignacego Oziewicza pierwszego dowódcy Narodowych Sił Zbrojnych

przez Monika Tarka-Kilen

10 stycznia tego roku przypada 57. rocznica śmierci płk. Ignacego Oziewicza ps. „Czesław”, „Netta”, „Jenczewski”, „Czesławski” – oficera Wojska Polskiego, Narodowej Organizacji Wojskowej, Komendanta Głównego Narodowych Sił Zbrojnych, więźnia niemieckich obozów koncentracyjnych KL Auschwitz i KL Flossenburg. Pamięć bohatera uczczono w niedzielę 8 stycznia w Gdyni, składając kwiaty na grobie pułkownika.

Ignacy Oziewicz służył w Wojsku Polskim od 1919 roku, a stopień pułkownika uzyskał w roku 1927 na wniosek marszałka Piłsudskiego. Oziewicz był pierwszym dowódcą Narodowych Sił Zbrojnych i pełnił tę funkcję do czasu aresztowania przez Niemców w dniu 9 czerwca 1943 roku. W swym pierwszym rozkazie, podpisany pod nim pseudonimem „Czesław Jenczewski”, Dowódca NSZ informował podległych żołnierzy:

Z dniem dzisiejszym obejmuję dowództwo Narodowych Sił Zbrojnych, w skład których weszły niezależnie pracujące w Kraju Organizacje Wojskowe o obliczu narodowym.

Przed aresztowaniem, od grudnia 1942 roku, prowadził rozmowy z AK na temat scalenia obu organizacji wojskowych. Dwa ostatnie lata wojny spędził w obozach koncentracyjnych, a do Polski wrócił w 1958 roku. Chorował na gruźlicę. Zmarł 10 stycznia 1966 roku w Gdyni. Został pochowany w grobowcu rodzinnym na Cmentarzu Witomińskim, gdzie w niedzielę złożono kwiaty.

Pułkownik Ignacy Oziewicz został odznaczony, m.in.: Orderem Virtuti Militari V klasy, Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, czterokrotnie Krzyżem Walecznych i Złotym Krzyżem Zasługi.

Tablica jego pamięci znajduje się w Warszawie w kościele p.w. Matki Boskiej Zwycięskiej na Kamionku. Tablica powstała z inicjatywy Zarządu Głównego ZŻNSZ.

Biogram Ignacego Oziewicza

Urodził się w ziemiańskim majątku Łyngmiany, ukończył elitarną szkołę junkrów w Wilnie. Po wybuchu rewolucji w Rosji podjął służbę w odradzającym się Wojsku Polskim. Podczas wojny 1919-21 dowodził frontowymi pułkami piechoty, wykazując się nieprzeciętnymi talentami i odwagą. W II RP ukończył kurs wyższych dowódców we Lwowie, kurs doskonalenia oficerów sztabowych oraz kurs dowódców pułków. Od 1935 r. był dowódcą 29. Dywizji Piechoty w Grodnie.

W 1939 r. dowodził na froncie, podczas walk ciężko ranny. Internowany przez Litwinów, zbiegł z obozu i ukrywał się w Wilnie. Poszukiwany przez NKWD, na podstawie sfałszowanej dokumentacji medycznej przedostał się do okupowanej Warszawy. Działał w strukturach Narodowej Organizacji Wojskowej – pionem zbrojnym Stronnictwa Narodowego, a w 1942 r. w wyniku połączenia kilku organizacji o zapleczu narodowym stanął na czele Narodowych Sił Zbrojnych. Była to ściśle wojskowa organizacja, kładąca wielki nacisk na szkolenie i propagowanie idei niepodległości, liczyła 80 000 żołnierzy, obejmowała całość okupowanych ziem polskich, wykraczając nawet poza przedwojenne granice. NSZ zbrojnie występowały przeciwko Niemcom jak i Związkowi Sowieckiemu, posiadały rozbudowane struktury wywiadu i kontrwywiadu, szkoliły kadry wojskowe i cywilne, wydawały prasę i książki.

Płk Oziewicz jako dowódca NSZ podkreślał w rozkazach wierność dla Naczelnego Wodza i rządu RP na Wychodźstwie. Był inicjatorem rozmów scaleniowych z AK, jednak na skutek prawie jednoczesnego aresztowania w 1943 r. dowódcy NSZ płk. Ignacego Oziewicza i dowódcy AK gen. Stefana Roweckiego oraz śmierci Naczelnego Wodza gen. Władysława Sikorskiego rozmowy zostały zawieszone. Po aresztowaniu płk Oziewicz – osadzony na Pawiaku, poddany brutalnym przesłuchaniom – wiedzy o NSZ nie ujawnił, a sztab NSZ w tym czasie wydawał fikcyjne rozkazy podpisywane jego pseudonimem.

Zesłany do Auschwitz w październiku 1943 roku, włączył się w działalność konspiracji wojskowej w obozie, był oparciem dla mniej doświadczonych więźniów. Z Auschwitz przewieziony do obozu koncentracyjnego Flossenburg, wyzwolenia przez armię amerykańską doczekał w kwietniu 1945 r. Przebywał na terenie okupowanych Niemiec, prowadząc działalność społeczną w polskich organizacjach. Następnie przeniósł się do Francji, gdzie były duże skupiska byłych żołnierzy NSZ. Był m.in. prezesem organizacji „Ogniwo” oraz członkiem Komisji Weryfikacyjnej w Londynie.

W 1958 roku, w wieku 71 lat, ciężko chory na gruźlicę, powrócił do Polski i zamieszkał z rodziną w Gdyni. Zmarł 10 stycznia 1966 roku, spoczywa w grobie rodzinnym na Cmentarzu Witomińskim. Odznaczony m.in. Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyżem Walecznych, Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta, Złotym Krzyżem Zasługi oraz orderami zagranicznymi.

Źródło: oziewicz.pl, gdynia.pl, Facebook, TVP Info.

Polecane artykuły

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Akceptuj Czytaj więcej